Ολα τα χρησιμοποιείς και σε χρησιμοποιούν.
Να είσαι χρηστικός και να φθείρεσαι όπως ορίζει
η φύση σου. Να είσαι δοτικός. Κανείς δε μπορεί να
σου πάρει τίποτα, μόνο τη γεύση σου. Οσο περισσότερο
δίνεσαι, τόσο υπάρχεις. Οσο αφήνεσαι, τόσο μεγαλώνεις.
...Ολα είναι μικρά και περαστικά. Μόνο ένα είναι μεγάλο.
Το νόημα τους..
Λιώσε, πριν μορφοποιηθείς. Τίποτα δε σου ανήκει.
Μόνο το ταξίδι.

Τετάρτη 19 Μαΐου 2010

ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ ΑΥΓΟ


Στον Ορφέα ειδικά αποδιδόταν και μία κοσμογονική και θεογονική
διδασκαλία, σχετική με την αθανασία της ψυχής και τη μετεμψύχωση.
Αρκετά από τα έργα που του αποδίδονταν είχαν συνταχτεί μάλλον
κατά τον 6ο αιώνα π.Χ., από τον Ονομάκριτο και τον Πυθαγόρα. Με
αυτά τα έργα οι Ορφικοί πρόβαλλαν αξιώσεις στο ιερό της Ελευσίνας
και συνέδεαν τις απόψεις τους με τα βακχικά μυστήρια και με εκείνα
των Λαβυαδών και των Καβείρων.
Ο Ορφέας είναι γνωστός σαν ο συγγραφέας των «Ιερών Λόγων», της
Ορφικής δηλαδή διδασκαλίας που αναφέρεται στη Δημιουργία του
κόσμου. Η θεολογία του επηρέασε τόσο τον Πυθαγόρα όσο και τον
Πλάτωνα, ο οποίος τον ονομάζει μάλιστα στα γραπτά του «Θεολόγο».
Βασικά υπάρχουν πέντε τουλάχιστον παραλλαγές της Ορφικής
Θεογονίας: του Ευδήμου, των Ιερώνυμου και Ελλανίκου, η Ραψωδική
Θεογονία, του Απολλώνιου του Ρόδιου και του Αλέξανδρου τον Αφροδι-
σιέα. Παρ’ όλες τις μερικές διαφορές τους, το κεντρικό σημείο τους είναι
η πρωταρχική ενότητα όλων των πραγμάτων και η τελική τους
επιστροφή στην αρχικής τους πηγή.
Αρχικά από το άφατο Ένα απέρρευσε μια πρωταρχική πλαστική ουσία,
από την οποία διαχωρίστηκαν αργότερα το Υγρό στοιχείο και η Στερεά
ύλη. Από αυτήν τη διάσπαση του πρωταρχικού Ενός αναπήδησε επίσης
ένα τέρας, ο Χρόνος, τον οποίο συνόδευσε η Ανάγκη. Από τον
πανδαμάτορα Χρόνο, γεννήθηκε στη συνέχεια ο Αιθέρας και η
Άβυσσος. Ο Χρόνος έφτιαξε τότε και εναπόθεσε πάνω στον Αιθέρα για
επώαση ένα Αυγό, το περίφημο «Αργυρούν Κοσμικόν Ωόν», το οποίο
διέγραψε στη συνέχεια ένα μεγάλο κύκλο.
Από τη σχάση αυτού του Κοσμικού Αυγού γεννήθηκε απ’ ευθείας ο
Φάνης (από το φαίνω = φως), ο πρώτος θεός, ο πρώτος δημιουργός
και βασιλιάς του Σύμπαντος, ο οποίος έθεσε σε αυτό τάξη. Ήταν έτσι ο
Πρωτόγονος (αυτός που γεννήθηκε πρώτος) και Ανδρόγυνος. Από το
Κοσμικό Αυγό προήλθαν επίσης ο Έρωτας και ο Μήτις (ο θεός της
σοφίας και της φρόνησης).
Η τριάδα αυτή (Φάνης, Έρωτας, Μήτις) αποτελούσε για τους Ορφικούς
τον Ηρικεπαίο, ο οποίος συνδύαζε γι’ αυτούς τη ζωή, το φως και τη
φρόνηση. Ο Φάνης, που ένα ορφικό απόσπασμα τον ονομάζει «Μέγα
Ήλιο», ήταν αυτός που είχε «τις ιδέες όλων των όντων», ο ήλιος
δηλαδή που έφερε το φως της γνώσης, τον οποίο όταν καταβρόχθισε ο
Δίας, γέμισε από ιδέες, οι οποίες, σύμφωνα με τους Ορφικούς Ύμνους,
υπήρχαν προηγουμένως αδρανείς και αδιαμόρφωτες μέσα στον
πρωτογεννημένο Φάνη.. Τις ιδέες αυτές και άλλες μορφές και ιδιότητες
του Φάνη απορρόφησε ο Δίας και τις χρησιμοποίησε κατά κάποιο τρόπο
σα δικές του για να μπορέσει να δημιουργήσει τον κόσμο. Η αδρανής
έτσι πρωταρχική ύλη του Φάνη δραστηριοποιείται με την επίδραση του
θεού- πνεύματος Δία και αρχίζει μέσω αυτού η Δημιουργία.
Ο Πρόκλος αναφέρει στην πραγματεία του για τον «Τίμαιο» του
Πλάτωνα τα εξής για το Δία:
Ο Δίας είναι ο Πρώτος, ο Δίας είναι ο τελευταίος άρχοντας των
κεραυνών. Ο Δίας είναι η κεφαλή (κορυφή), ο Δίας είναι το
μέσο, από το Δία δημιουργήθηκαν τα πάντα. Ο Δίας γεννήθηκε
αρσενικός, ο Δίας υπήρξε η αθάνατη νύμφη, ο Δίας είναι ο
πυθμένας (το στήριγμα) της γης και του ουρανού, του γεμάτου
από τ’ άστρα. Ο Δίας είναι η πνοή των ανέμων, ο Δίας είναι η
ορμή της ακαταπόνητης φωτιάς, ο Δίας είναι το θεμέλιο του
πόντου, ο Δίας είναι ο Ήλιος και η Σελήνη. Η φωτιά δηλαδή και
το νερό και η γη και ο αιθέρας και η νύχτα και η μέρα και ο
Μήτις, ο πρώτος πρόγονος και ο Έρωτας που δίνει πολλές
τέρψεις γιατί όλα αυτά είναι τοποθετημένα μέσα στο μεγάλο
σώμα του Δία.
Βλέπουμε έτσι το Δία να ταυτίζεται με το Φάνη ή Διόνυσο ή Ήλιο, αφού
όπως λέει ένα Ορφικό απόσπασμα «ο Ορφέας δείχνει ότι ο Διόνυσος
και ο Ήλιος είναι ένας και ο αυτός θεός». Τα Ορφικά κείμενα δείχνουν
ότι ο Διόνυσος είναι μια επανεμφάνιση του Φάνη, του αρχικού
δημιουργού και πρώτου άρχοντα του Σύμπαντος.. Επειδή ο Φάνης
συμβολίζει τη λάμψη του αρχικού φωτός από το οποίο εμφανίσθηκε το
σύμπαν, ταυτίσθηκε με τον Ήλιο και ο Διόνυσος Θεωρήθηκε έτσι σαν
ένας ηλιακός θεός. Ο Διόνυσος-Φάνης ονομάζεται στα Ορφικά κείμενα,
εκτός από Πρωτόγονος, διφυής (δηλ. ανδρόγυνος), άρρητος,
κρύφιος, δίμορφος (ουράνιος & γήινος), δικέρωτος (με δύο κέρατα
χρυσά και ταύρινα που είναι η ανατολή και η δύση του ήλιου),
ωογενής (γιατί γεννήθηκε από το κοσμικό αυγό), ταυρωπός (με όψη
ταύρου), πολύμητις (πολύβουλος), πολύσπορος (γόνιμος), κ.α.
Από τον Ανδρόγυνο Φάνητα και μόνον, χωρίς την σύμπραξη κανενός,
θα γεννηθούν στη συνέχεια όλοι οι άλλοι θεοί. Αυτός γέννησε στην
αρχή τη Νύχτα και αυτή με τη σειρά της τον Ουρανό και τη Γη. Η Γη
τώρα γέννησε επτά γιους (Κοίο, Κρίο, Φόρκυ, Κρόνο, Ωκεανό,
Υπερίωνα και Ιαπετό) και επτά κόρες (Θέμιδα, Τήθυ, Μνημοσύνη, Θεία,
Διώνη, Φοίβη και Ρέα. Ακολουθεί η γνωστή Ελληνική μυθολογία με την
βασιλεία του Κρόνου, μετά τον Ουρανό, και του Δία μετά τον Κρόνο.
Ο Δίας παρουσιάζεται να καταπίνει το Φάνη και να κρατάει στην κοιλιά
του όλη τη δημιουργία που είχε προέλθει από αυτόν. Απορώντας τότε
πώς μπορεί να έχει όλα αυτά τα πράγματα μέσα του σαν Ένα και
ξεχωριστά, ζήτησε τη συμβουλή της Νύχτας, η οποία του υπέδειξε να
περιβάλει όλα τα πράγματα με τον Αιθέρα και να βάλλει στο κέντρο του
τον Ουρανό και στο κέντρο αυτού όλους τους αστερισμούς και στο
κέντρο τους τη γη και στο κέντρο της γης τη θάλασσα. Έτσι ακριβώς
έκανε ο Δίας, ταξινομώντας τον κόσμο σε πέντε ομόκεντρες σφαίρες
(που εκφράζουν τα πέντε στοιχεία Αιθέρα, Αέρα, Φωτιά, Γη, Νερό) και
μετά αναπαύθηκε.
Ακολουθούν γνωστά μυθολογικά στοιχεία και από την Ησιόδεια
μυθολογία και τελικά ο Δίας ερωτεύεται την Κόρη-Περσεφόνη και
γεννά με αυτήν στη Κρήτη τον Διόνυσο. Ενθουσιάστηκε μάλιστα
τόσο πολύ με αυτόν, που αποφάσισε να τον ανεβάσει στο θρόνο του
για να κυβερνάει στο εξής αυτός τους θεούς. Αυτό εξόργισε φυσικά
την Ήρα, η οποία ζήτησε από τους καταχωνιασμένους στα τάρταρα
από το καιρό της Τιτανομαχίας Τιτάνες να σκοτώσουν το θείο
βρέφος. Πράγματι αυτοί, πασπαλισμένοι με γύψο στα πρόσωπά τους
για να μην αναγνωριστούν, πλησίασαν το μικρό παιδί και αφού του
απέσπασαν τη προσοχή με ένα καθρέφτη και άλλα παιχνίδια,
κατάφεραν να το σκοτώσουν, διαμελίζοντας στη συνέχεια το σώμα
του σε επτά κομμάτια.
Ορισμένα από τα μέλη του μικρού παιδιού τα μάζεψε ο Απόλλωνας
και τα μετέφερε στον Ομφαλό των Δελφών. Τελικά μόνον η καρδιά
του Διόνυσου σώθηκε, που την πήγε η Αθηνά στο Δία, ο οποίος
μπόρεσε έτσι να τον αναστήσει με τη βοήθεια της Σεμέλης. Επειδή ο
Διόνυσος συμμετείχε και στη πρώτη φάση της δημιουργίας του
κόσμου (σα Φάνης), αποκαλείται συχνά τρεις φορές γεννημένος: ο
Διόνυσος-Φάνης, ο Διόνυσος Ζαγρεύς, που διαμελίστηκε από τους
Τιτάνες, και ο αναστημένος Διόνυσος, ο γιος της Σεμέλης.
Το μεγαλύτερο όμως και ειδεχθέστερο έγκλημα των Τιτάνων
συντελέστηκε μετά, πάλι με υπόδειξη της Ήρας, όταν αυτοί έφαγαν
ωμές τις σάρκες του φονευθέντος νηπίου.
Όταν ο Δίας το αντελήφθη αυτό, κατέκαψε αμέσως τους Τιτάνες με
τους κεραυνούς τους, και από τις καμένες σάρκες τους λέγεται
γεννήθηκε, ακριβώς τότε, το γένος των ανθρώπων, το οποίο
διατηρεί έτσι ένα θεϊκό-Διονυσιακό και ένα γήινο-Τιτανικό στοιχείο
μέσα του.
Ο άνθρωπος έτσι είναι ένας πεσμένος ή εν δυνάμει θεός, ο οποίος,
αν θέλει να επιστρέψει στα Ολύμπια δώματα, θα πρέπει να
καθυποτάξει το τιτανικό στοιχείο μέσα του: το “εν ημίν άλογον,
άτακτον και βίαιον”, όπως το καθορίζει ο Πλούταρχος. Θα πρέπει να
καθαρθεί απ’ αυτό και να τερματίσει έτσι μια και για πάντα την
εξορία του και τη περιπλάνησή του, όπως θα έλεγε ο Εμπεδοκλής.
Για να το επιτύχει όμως αυτό, χρειάζεται να περάσει από μια
κοπιαστική και μυστηριακή διαδικασία. Ο εσωτερικός του όμως θεός,
ο θείος Διόνυσος, θα τον βοηθήσει να επιτύχει αυτό το μεγάλο
επίτευγμα, ν’ απαλλαγεί μια και για πάντα από τη τιτανική, θνητή
φύση του και τα δεσμά του. Γι’ αυτό και ο Διόνυσος ονομάζεται
Λύσιος («Απελευθερωτής» ή “Λυτρωτής”). Με τη θυσία του έγινε ο
πραγματικός Σωτήρας και απελευθερωτής των ανθρώπων, αλλά θα
πρέπει οι ίδιοι να εργαστούν για να διασπάσουν το φαύλο κύκλο των
διαδοχικών γεννήσεων και θανάτων. Πρέπει έτσι να προετοιμαστούν
για το θάνατο και τα όσα συμβαίνουν σε αυτόν μέσω των Ορφικών
Μυστηρίων.
Ο Πρόκλος αναφέρει ότι κατά τη βασιλεία του Φάνη υπήρξε το Χρυσό
Γένος, σε αντίθεση με το τρίτο γένος, το Τιτανικό, που εμφανίστηκε
όταν ήταν βασιλιάς ο Δίας και αντιπροσωπεύει την κυριαρχία της
πολλαπλότητας και της σύγχυσης, τις οποίες βασικά συμβολίζει ο
διαμελισμός του Διονύσου. Η Ελληνική τώρα σκέψη, επηρεασμένη από
την κυκλική ροή των πραγμάτων, είδε μια μελλοντική επιστροφή στην
αρχή, όπου ο Φάνης θα βασίλευε πάλι μετά τον Δία. Τότε ο κόσμος όχι
μόνο θα ξανάβρισκε το Ένα που είχε διασπαστεί στα πολλά, αλλά Θα
ξαναρχόταν επίσης στη Χρυσή Εποχή. Αυτό ακριβώς το παιδί «παρότι
μικρό και νήπιο ακόμα» έλαβε τον κλήρο από το Δία και θα συμβάλει
στην ανανέωση του κόσμου.

Δεν υπάρχουν σχόλια: