Η ύπαρξη του σταυρού ώς συμβόλου ανάγεται στα βάθη της αρχαιότητας. Η χρήση του είχε και έχει τόσο καλλιτεχνικό (διακοσμητικό) όσο και έντονα θρησκευτικό και εθνικιστικό χαρακτήρα. Έτσι, ο σταυρός λειτουργεί ως μοτιβό σε διακοσμήσεις, ενδύματα, κτίρια, κοσμήματα, κ.ο.κ Επιπλέον, έχει χρησιμοποιηθεί ως θρησκευτικό σύμβολο για απόδοση λατρείας ή τιμής σε θεότητες. Εξ επομένου έχει χρησιμοποιηθεί ως εθνικό σύμβολο σε λάβαρα, σημαίες και θυρεούς, κυρίως για να δηλώσει τις θρησκευτικές αντιλήψεις του φέροντος αλλά και την υποστήριξη του θεού ή αγίου που αντιπροσωπεύεται. Με αυτήν την έννοια, το σύμβολο του σταυρού έχει χρησιμοποιηθεί ως φυλαχτό, ως σύμβολο προστασίας ενάντια στο κακό (λ.χ. ενάντια στον δαιμονισμό και στον βαμπιρισμό), ως μέσο για ξεμάτιασμα (βασκαντήρα).
Το σχήμα του σταυρού είναι τόσο ποικιλόμορφο όσες είναι και οι χρήσεις του, οι εθνικές, γλωσσικές, θρησκευτικές ομάδες που το χρησιμοποιούν.
Δεν είναι γνωστό πότε κατασκευάστηκε το πρώτο ομοίωμα σταυρού—το σύμβολο που ζωγραφίζουν συνηθέστερα (μετά τον κύκλο) τα παιδιά όλων των πολιτισμών. Κάποιες από τις αρχαιότερες εικόνες σταυρών έχουν βρεθεί στις στέπες της Κεντρικής Ασίας και στο Αλτάι (ορεινές περιοχές κοντά στα σύνορα με το Καζακστάν, την Κίνα και τη Μογγολία). Στην αρχαία Αλταϊκή θρησκεία η οποία ονομάζεται Τενγκριισμός ο σταυρός συμβολίζει τον θεό Τένγκρι. Δεν είχε μακρύτερο το κάτω άκρο αλλά έμοιαζε με το σύμβολο της πρόσθεσης (+).
O σταυρός Ανκχ (crux ansata) χρησιμοποιούνταν από την Αιγυπτιακή θρησκεία. Εμφανίζεται με μεγάλη συχνότητα σε τοιχογραφίες τάφων και σε άλλα καλλιτεχνήματα. Συχνά παρουσιάζεται πάνω στα δάχτυλα κάποιας θεότητας την στιγμή που χαρίζει σε κάποιον μουμιοποιημένο νεκρό το δώρο της ζωής. Άλλοτε, παρουσιαζόταν κάποιος θεός να αγγίζει με ένα Ανκχ έναν θνητό, πράγμα το οποίο συμβόλιζε την γονιμοποίηση. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές αυτός ο σταυρός είναι σύμβολο της ένωσης των γεννητικών οργάνων, αλλά αυτό δεν έχει εξακριβωθεί πλήρως. Οι Αιγύπτιοι φορούσαν τον σταυρό Ανκχ ως φυλαχτό και έφτιαχναν καθρέφτες στο σχήμα του. Οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν και τον λεγόμενο ελληνικό σταυρό (crux immissa quadrata) στην ενδυμασία ή στον καλλωπισμό τους (π.χ. σε σκουλαρίκια και περιδέραια).
Για τους Ασσύριους, ο σταυρός συμβόλιζε την ηλιακή θεότητα καθώς και την θεότητα που ήλεγχε τις καιρικές συνθήκες. Συνήθως συμβολιζόταν με έναν σταυρό τύπου Μάλτας και τρεις δέσμες ηλιακών ακτινών τοποθετημένες σε σχήμα Τ ολόγυρα.
Διάφορες μορφές του σταυρού ανάγονται σε παγανιστικές θρησκείες της αρχαιότητας, όπως ο Ζωροαστρισμός, η Χαλδαϊκή/Βαβυλωνιακή θρησκεία, η Αιγυπτιακή θρησκεία, ο Βουδισμός, η Κελτική θρησκεία, κ.α.
Το Ειδώλιο του Πωμού είναι ένα προϊστορικό γλυπτό. Βρέθηκε κοντά στο κυπριακό χωριό Πωμός, στην επαρχία της Πάφου. Είναι φτιαγμένο από πικρόλιθο και χρονολογείται περίπου στο 3.000 π.Χ., στη Χαλκολιθική εποχή. Σήμερα βρίσκεται στο Κυπριακό Μουσείο στην Λευκωσία. Η εικόνα του χρησιμοποιείται στην όψη των κυπριακών νομισμάτων του ενός και των δύο ευρώ.
Το ειδώλιο είναι σταυρόσχημο, παριστάνει δηλαδή έναν άνθρωπο με τα χέρια ανοιχτά σε σχήμα σταυρού. Τέτοια σταυρόσχημα ειδώλια βρέθηκαν αρκετά στην Κύπρο, καθώς στην εποχή τους φαίνεται ότι ήταν διαδεδομένα ως φυλαχτά για τη γονιμότητα, ενώ η συμβολική τους σημασία φαίνεται να ήταν η ευχή για καλή γέννα, κάτι που υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι μερικές φορές το οριζόντιο τμήμα του ειδώλιου (τα απλωμένα χέρια) αντικαθίσταται από μια δεύτερη ανθρώπινη μορφή σε οριζόντια θέση. Οι ανθρώπινες μορφές παριστάνονται είτε χωρίς σημάδια για το φύλο τους είτε με δυο μικρές προεξοχές στο στήθος σαν μαστούς. Απεικονίζονται σχεδόν πάντα σε καθιστή θέση. Σε παρόμοια ειδώλια της περιόδου υπάρχει στην κορυφή μια τρύπα που επέτρεπε να φοριέται το αγαλματάκι στο λαιμό. Ένα τέτοιο σταυροειδές φυλαχτό φαίνεται να φέρει κρεμασμένο στο λαιμό και η ίδια η μορφή που εικονίζεται στο ειδώλιο του Πωμού.
Το ειδώλιο του Πωμού αποτελεί ένα χαρακτηριστικό είδος προϊστορικής τέχνης της Κύπρου η οποία είναι συγγενής με την Κυκλαδική τέχνη της ίδιας περιόδου.
Παρόμοια σταυρόσχημα ειδώλια από την Κύπρο μπορεί κανείς να δει και στη συλλογή Ζιντίλη στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα.
Για τον άνθρωπο που ζει τον βίο στο υλαίο πεδίο ο Θεός που του χορηγεί τα πάντα από ζωή έως όλα τα αγαθά ενώνει τα πάντα με την δύναμη του.
Όταν ο άνθρωπος φτάσει στο τέλος του βίου του, (τέλος εποχής) ο Θεός (Ήλιος) ανασταίνει τον άνθρωπο ξανά με νέα ζωή και νέο βίο εντός του υλαίου πεδίου.
Έτσι ο ισοσκελής σταυρός είναι σύμβολο ένωσης ζωής και ανάστασης.
Σε αυτήν την μεταφυσική πεποίθηση βασίζεται και η θεωρία της μετενσάρκωσης όπου ο άνθρωπος ως ψυχή δεν χάνεται δεν πεθαίνει αλλά επανενσαρκώνεται σε νέο σώμα ως μία φυσική ανάσταση.
Η όλη ιδέα προέρχεται από τον κύκλο του Ηλίου και την δημιουργία των 4 εποχών.
Η σχέση του σταυρού με τον Θεό Διόνυσο ίσως είναι ότι η λέξη κάρος από την οποία προέρχεται η λέξη Cross, σημαίνει την μέθη και τον βαθύ ύπνο όμοιο θανάτου. Και η επαναφορά από τον μεθυστικό ύπνο είναι η συμβολική ανάσταση.
Στα σημερινά μαθηματικά το σύμβολο της ένωσης 2 αριθμών είναι + δηλαδή ένας σταυρός.
Σε επίπεδο συναισθημάτων η ένωση σημαίνει αδελφοποίηση και κατά αυτήν την έννοια την χρησιμοποιεί και ο Όμηρος.
Σε επίπεδο θεουργικό η ένωση σημαίνει ένωση με το Θείο και σημαίνει θέωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου