Γνωστό από πολύ παλιά, φημολογείται ότι χρησιμοποιήθηκε πριν από τους ιστορικούς χρόνους για την θανάτωση των γερόντων των ανικάνων προς εργασία, των αναπήρων και των αρρώστων Κείων (νήσος Κέα = Τζιά).
Το κώνειο της Αττικής και ιδιαίτερα των Μεγάρων θεωρείτο δραστικότερο. Επίσης προτιμούσαν το φυόμενο σε μέρη ψυχρά και σκιερά όπως αυτό της Λούσσης πλησίον της Μαντινείας.
Ο Άτταλος ο Γ’ βασιλεύς της Περγάμου καλλιεργούσε το κώνειο μαζί με πολλά άλλα δηλητηριώδη φυτά στον κήπο του. Στην Αθήνα χρησιμοποιείτο γιά τις ναρκωτικές του ιδιότητες από τους ιεροφάντες, ως αναφροδισιακό.
Ο Ιπποκράτης σε πολλά σημεία των συγγραμμάτων του αναφέρει το σπέρμα του κώνειου ως ναρκωτικό, σε καταπλάσματα, υπόθετα και υποκαπνισμούς.
Τον 3ον π.Χ. αιώνα ο Νίκανδρος το περιγράφει ως εξής στα «Αλεξιφάρμακα»: το δηλητήριο φέρνει σκοτεινή νύκτα «σκοτόεσσαν νύκτα», οι άνθρωποι παραλύουν και έρπουν στα χέρια, η αναπνοή τους πιάνεται καθώς φράζει ο λαιμός, τα άκρα παγώνουν και τέλος η ψυχή τους πηγαίνει στον άλλο κόσμο από έλλειψη αέρα λόγω παράλυση της αναπνοής.
Με κώνειο θανατώθηκε και ο μέγας φιλόσοφος Σωκράτης. Τέσσερα χρόνια κατόπιν, αφότου παρακολούθησε μέχρι την φυλακή τον μαθητή του Θηραμένη, συλλαμβάνεται και αυτός (399 πΧ), κατηγορούμενος για ασέβεια και διαφθορά των νέων και διότι αδικεί «τον ήττω λόγον κρείττων ποιώνκαι τους άλλους ταύτα διδάσκων» (Πλάτων, Απολογία, 19).
Στην φυλακή, αφού έμαθε από τον δεσμοφύλακα την ημέρα που έπρεπε να πάρει το κώνειο και τα συμπτώματα της δηλητηριάσεως, έλαβε το φάρμακο με απόλυτη αταραξία και χωρίς καμία μεταβολή των χαρακτηριστικών του προσώπου του.
Ο Πλάτων στον Φαίδωνα μας δίνει με λαμπρό τρόπο την εικόνα της δηλητηριάσεως. Λέει λοιπόν ο Πλάτων:
«Όταν ένοιωσε ο Σωκράτης να βαραίνουν τα σκέλη του ξάπλωσε, στη πλάτη. Έτσι του σύστησε ο δήμιος. Συγχρόνως αγγίζοντας τον, αφού πέρασε λίγος χρόνος, παρατηρούσε τα πέλματα και τα σκέλη. Κατόπιν πίεσε δυνατά το πόδι και τον ρώτησε αν αισθάνεται. Ό δε ουκ Εύη. (Είχε ήδη αρχίσει η νέκρωση των αισθητικών νεύρων από την περιφέρεια) και μετά από αυτό πίεσε πάλι, τις κνήμες και αφού ξαναήρθε μας έδειχνε ότι παγώνει και παραλύει. Τον άγγιξε και είπε ότι όταν φθάσει (η παράλυση ) στην καρδιά τότε θα πεθάνει. Ήδη σχεδόν το πάγωμα είχε φθάσει στο επιγάστριο. Ξεσκεπάστηκε, γιατί ήταν σκεπασμένος και είπε αυτό που ήταν τα τελευταία λόγια «ώ, Κρίτων, τω Ασκληπιώ οφείλομεν αλετρυόνα απόδοτε και μη αμελήσετε.» Έτσι θα γίνουν είπε ο Κρίτων. Μήπως θέλεις κάτι άλλο να μας πεις, τον ρώτησε. Αλλά ο Σωκράτης δεν απάντησε τίποτα.... και τα όμματα έστησεν. Ιδών δε ο Κρίτων συνέλαβε το στόμα και τους οφθαλμούς.
Ο Αριστοφάνης στους «Βάτραχους» στιχ. 186 την ψύξη των άκρων παρομοιάζει με χιόνι.
Ο Θεόφραστος γράφει πως εκχύλισμα από τη ρίζα του κώνειου είναι το ισχυρότερο δηλητήριο και η απαλλαγή (δηλ. ο θάνατος) είναι εύκολη ακόμα και αν δοθεί μικρό καταπότιο. Ο ίδιος επισημαίνει και την συνέργεια με την μήκωνα την υπνοφόρο σε ένα ταχύ και ανώδυνο θάνατο, με μικρή σε όγκο ποσότητα φαρμάκου, παρατήρηση που αποδίδει στον βοτανικό Θρασύα, του 5ουπ.Χ αιώνα εκ Μαντινείας «ραδίαν ποιείν και άπονον την επόλυσιν τοις οποίς χρώμενος κωνείου τε και μήκωνος και ετέρων τοιούτων ώστε εύογκον είναι και μικρόν όσον δραχμής ολκήν».
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει: «Το κώνειο όταν το πιείς προκαλεί σκοτοδίνες και θαμπώματα, ώστε να μη βλέπει κανείς ούτε λίγο, λόξιγκα και παράκρουση του νου και πάγωμα των άκρων. Στο τέλος παθαίνουν ασφυξία με σπασμούς καθώς σταματά ο αέρας στην τραχεία. Αρχικά λοιπόν, όπως και στα υπόλοιπα, θα το αποβάλλουμε με τους εμέτους, έπειτα αφού χρησιμοποιήσουμε καθαρτικό θα αποβάλλουμε αυτό που έχει διολισθήσει στα έντερα και τότε φτάνουμε στην πόση ανέρωτου κρασιού, σαν το καλλίτερο βοηθητικό μέσο, αφήνοντας ενδιάμεσα διαστήματα κατά τα οποία βοηθάει θα δοθεί για πόση, το γαϊδουρίσιο γάλα ή η αψιθιά μαζί με πιπέρι, κρασί και καστόριο. Επίσης ο απήγανος και ο δυόσμος μαζί με κρασί ή μία δραχμή καρδάμωμο ή στύρακα ή πιπέρι μαζί με σπόρο τσουκνίδας και κρασί ή τα φύλλα της δάφνης. Εξίσου και το γαλάκτωμα του σίλφιου με λάδι ή γλυκό κρασί. Και το γλυκό κρασί αν πίνεται σκέτο σε μεγάλη ποσότητα ενδείκνυνται αρκετά.»
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει για τις θεραπευτικές ενδείξεις του κωνείου. Γράφει λοιπόν ότι, αφού ξηρανθεί έχει πολλές χρήσεις αναμειγνυόμενο για παυσίπονα κολλύρια , το εκχύλισμα του αν χρησιμοποιηθεί σε κατάπλασμα βοηθάει στον έρπητα και το ερυσίπελας. Βοηθάει επίσης αυτούς που παθαίνουν ονειρώξεις, ενώ αν το κατάπλασμα τοποθετηθεί στα γεννητικά όργανα περιορίζει την επιθυμία. Το κώνειο σταματά το γάλα στους μαστούς, περιορίζει την ανάπτυξη των μαστών στις κοπέλες, ενώ στα αγόρια προκαλεί ατροφία των όρχεων « ..μαστούς τε εν παρθενία κωλύει αυξάνεσθαι και διδύμοις ατρόφοις ποιεί επί παίδων»
Ο Γαληνός αναφέρει το κώνειο σε πολλά σημεία, το συγκαταλέγει δε στα ψυχρά δηλητήρια, τα φονεύοντα δια καταψύξεως της καρδιάς (ΧΙ,596). Μνημονεύει δε «γραία Αθηναίαν η οποία από ελαχίστης δόσεως αρξαμένη ειθίσθη τω φαρμάκω» (ΧΙ, 601)
Ο Πλίνιος (ΧΧV,55) περιγράφων το φυτό σημειώνει το δηλητηριώδες του σπέρματος. Και ο Κέλσος αναφέρει το φυτό ως δηλητήριο και ως αντίδοτο αυτού αναφέρει άφθονο άκρατο οίνο μετά πηγάνου (απήγανου) και κένωση του στομάχου δι’ εμέτου.(V, 27,12).
Ο Σκριβώνιος Λάργος (κεφ.179) περιγράφων τα συμπτώματα της δηλητηριάσεως, συνιστά καθαρτικά κλύσματα και γάλα όνου.
Πρώτος στη Ελλάδα που ήπιε το κώνειο αναφέρεται ο στρατηγός και πολιτικός Θηραμένης, κατά την εποχή των 30 τυράννων, όταν καταδικάστηκε σε θάνατο (404 π.Χ). Ο Θηραμένης ήταν από την Κέα και ήπιε με θάρρος το δηλητήριο. Όταν έχυσε τις τελευταίες σταγόνες κατά γης είπε ότι ήσαν για τον αντίπαλο του Κριτία. Οι λέξεις του ήταν προφητικές, γιατί πράγματι μετ’ ολίγον φονεύθηκε ο αντίπαλος του και καταλύθηκε η τυραννία των τριάκοντα.
Δεύτερος θανατωθείς αναφέρεται ο Πολέμαρχος, χωρίς μάλιστα να γνωσθεί η αιτία της καταδίκης του, καθώς αναφέρει ο Λυσίας (κατα Ερατοσθ.Χ1,5).
Παρότι η δηλητηριώδης δύναμις του κωνείου ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων, η χρήση του για την θανάτωση των καταδίκων εισήχθη το 404-403 πΧ. επί 30 τυράννων. Έτσι ο τρόπος του θανάτου κατέστη «πάτριον έθος» (πατροπαράδοτη τακτική) το δε φυτόν μυσαρόν (Πλίνιος ΧΧV,13)
Προς θανάτωση χρησιμοποιούσαν τον οπόν τον λαμβανόμενον δι’εκθλίψεως των σπερμάτων, κυρίως, διότι περιείχε το μεγαλύτερο ποσοστό δραστικής ουσίας (1% κωνειίνη) ενώ ο οπός των βλαστών και των ριζών 0,5%. Η δόση ήταν καθορισμένη και γνωστή στον δήμιο. Συνήθως η δόση ήταν μία ολκή 4,5g. περίπου.
Συχνά όμως αναγκαζόταν να χορηγούν και δεύτερη και τρίτη δόση. Αυτό συμπεραίνεται από τους λόγους του δεσμοφύλακα προς τον Σωκράτη. Αυτός συνιστά προς τον κατάδικο να μην ομιλεί πολύ ζωηρά για να μην θερμανθεί και χρειασθεί να πιει διπλή ή τριπλή δόση. Με κώνειο θανατώθηκαν επίσης ο Φωκίων (318 π.Χ) και 4 πολιτικοί του φίλοι, τότε ο δήμιος αρνιόταν να παρασκευάσει την δόση του Φωκίωνα αν δεν ελάμβανε 12 αττικάς δραχμάς, την τιμήν της μίας δόσης. Τότε κάποιος από τους παριστάμενους φίλους έδωσε τα χρήματα παρατηρήσας με πικρία ότι «οι Αθηναίοι ουδέ δωρεάν να αποθάνει επιτρέπωσι αυτώ». Στην πραγματικότητα όμως το φάρμακο χορηγείτο δωρεάν στους καταδίκους, απλώς στην συγκεκριμένη περίπτωση ο δήμιος αρνιόταν με δικά του έξοδα, να πάει στην αγορά να πάρει το κώνειον.
Θανατωθέντες με κώνειο αναφέρονται ο ρήτωρ Αισχίνης (323 π.Χ) διαφθείρας τους δικαστάς σε κάποια δίκη, ο Φιλοποίμων (197 π.Χ.), ο Βρετανικός θανατωθείς από τον Νέρωνα με μείγμα κωνείου και μήκωνος και κατά τους Χριστιανικούς χρόνους ο μάρτυρας Ιουστίνος (167 μ.Χ).
Οι Ρωμαίοι το ονόμαζαν cicuta χρησιμοποιώντας αυτό το όνομα για διάφορα δηλητηριώδη φυτά της ιδίας οικογένειας. Το 1541 το όνομα cicuta δόθηκε σε άλλο φυτό Cicuta virosa και από τον Λινναίο η αρχαία λέξη Κώνειο στο φυτό Conium maculatum.
Οι Αγγλοσάξονες το γνώριζαν σαν ένα χρήσιμο φάρμακο.
Στο ισλανδικό χειρόγραφο του Biornsson 1475 μ.Χ που βασίζεται στην λαϊκή γνώση και την χρήση των φυτών της Ευρώπης από τον ΧΙ ‘έως τον ΧΙV αιώνα αλλά γραμμένο για τους Σκανδιναβούς (Larsen 48) αναφέρονται τα εξής:
« Η Cicuta ….κρύο σαν δηλητήριο. Εάν κάποιος το φάει θα πεθάνει σαν από δηλητήριο. Αλλά όποιος το πιει θα έχει λευκά στίγματα. Και όποιος πάθει κακό πίνοντας το θα πρέπει να πιει γρήγορα ζεστό, δυνατό κρασί. Τα φύλλα όταν συνθλίβονται και ο χυμός θα βοηθήσουν τα μάτια που τρέχουν και το ερυσίπελας. Αν ένα κορίτσι τρίψει τα στήθη της με τον χυμό θα σταματήσει η ανάπτυξη, και αν πάει πάνω στις θηλές τότε θα ξηραθεί το γάλα σε αυτά.
Στα γεννητικά όργανα του ανδρός όταν τοποθετείται ο οπός διώχνει την επιθυμία για γυναίκες. Το κώνειο καθαρίζει την μήτρα όταν είναι να συλλάβει και εμφανίζεται η περίοδος. Συνθλιβόμενο με υδράργυρο και ζωικό λίπος βοηθά στα προβλήματα των ποδιών.
Το 1597 ο John Gerard Βοτανολόγος παρουσιάζει το φυτό Origanum σαν αντίδοτο στις δηλητηριάσεις με το κώνειο. Συνεχίζει λέγοντας ότι ο χυμός του κωνείου με κρασί θεραπεύει τα δήγματα των δηλητηριωδών ζώων.
Επίσης κάποτε συνταγογραφείτο σαν φάρμακο για πόνους και κράμπες περιόδου καθώς και σαν κατευναστικό και ηρεμιστικό.
Το 1633 ο Gerarde-Johnson από το Λονδίνο χειρουργός βοτανικός που καλλιεργούσε φαρμακευτικά φυτά αναφέρει την ομοιότητα του κωνείου με το φυτό Murrhis odorata, όπως προηγουμένως την δράση του κωνείου στο στήθος των γυναικών και τα γεννητικά όργανα των αγοριών , τις απόψεις του Διοσκουρίδη και του Πλίνιου.
Το 1657 ο William Cole στο βιβλίο του “Art of Simpling” αναφέρει ότι, εάν οι όνοι καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες κωνείου σύντομα πέφτουν σε ύπνο που θα φαίνονται σαν νεκροί, τόσο πολύ που θεωρήθηκαν πράγματι νεκροί και τους έγδαραν χωρίς να συμβαίνει.
Κατά παράξενο τρόπο μερικά πουλιά φαίνεται ότι έχουν ανοσία στους σπόρους του κωνείου, αλλά τα ίδια είναι δηλητηριώδη όταν φαγωθούν.
Τοξικές δόσεις για το άλογο και το βόδι είναι περίπου 2kg νωπό φυτό και 200-250g ξηρού φυτό.
Το 1681 ο Nicolas Culperer στο πρώτο ιατρικό βιβλίο που κυκλοφορούσε στην Αμερική αναφέρει τους κινδύνους της εσωτερικής χρήσης του κώνειου και ότι όταν χρησιμοποιείται εξωτερικώς μπορεί με ασφάλεια να δίδεται σε ερεθισμούς, όγκους και πρηξίματα σε κάθε μέρος του σώματος. Τα φύλλα συντεθλιμένα τοποθετούμενα στο φρύδι και στο μέτωπο κάνουν καλό στα κόκκινα και πρησμένα μάτια.
Το 1817-20 ο Bigelow στην ιατρική βοτανολογία του που περιλαμβάνει φυτά όπου φύονται στις ΗΠΑ αναφέρει ότι σε μερικές περιπτώσεις το κώνειο είναι χρήσιμο σε συφιλιδικές παθήσεις. Εχει προταθεί σε κοκίτη αλλά θεωρεί ότι δεν είναι ασφαλές φάρμακο για τα παιδιά. Το θεωρεί όμως σπουδαίο για ημικρανίες που δεν είναι κανονικά διαλείπουσες.
Σε μερικές περιπτώσεις αναφέρει ότι μεγάλες ποσότητες ελήφθησαν χωρίς κανένα αποτέλεσμα λέγοντας ότι αυτό οφείλεται σε πολύ νεαρό φυτό, σε κακή ξήρανση, εξάτμιση των συστατικών, θέρμανση, παλαιότητα.
Το 1820 στο χειρόγραφο Νο2 της Φυσικής Ιατρικής Edinbourgh- Toronto αναφέρονται τα αποξηραμένα φύλλα για ιατρική χρήση, ότι είναι πολύ ισχυρό ναρκωτικό, ότι προάγει την δράση του υδραργύρου σε καταπλάσματα βοηθά οδυνηρά έλκη. Η δόση είναι 2-3 grains.
To 1828 ο Rafinesque (Medical flora and Manual of medical botany in the United States) αναφέρει ότι: υπάρχουν διάφορα θεραπευτικά φυτά στην οικογένεια αυτή το κώνειο είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο. Η δύναμη του φυτού ποικίλει πολύ ανάλογα με το που φύεται, το κλίμα, τον χρόνο της συλλογής και τον τρόπο της παρασκευής του φαρμάκου.
Είναι πιο ισχυρό στα ζεστά κλίματα, το καλοκαίρι και όταν είναι σε πλήρη ανάπτυξη.
Τα άτομα είναι περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητα σε αυτό. Προκαλεί ζάλη, ναυτία, ενόχληση στην όραση, λιποθυμία τα οποία συμπτώματα εμφανίζονται μετά από μισή ώρα και παραμένουν μισή ημέρα ή περισσότερο.
Σε μεγαλύτερες δόσεις προκαλεί χειρότερα συμπτώματα ίλιγγο, παράλυση, σπασμούς και θάνατο. Είναι δύσκολα να δηλητηριαστεί κανείς από αυτό το φυτό γιατί έχει πολύ άσχημη οσμή. Παρόλα αυτά έχουν καταγραφεί περιπτώσεις παιδιών που νόμιζαν ότι ήταν μαϊντανός ή η ρίζα καρώτο, οπότε και αρρώστησαν η απέθαναν.
Ποτέ δεν είναι επικίνδυνο (;) σε πολύ μικρές συχνά επαναλαμβανόμενες και σταδιακά αυξανόμενες δόσεις. Είναι επίσης ένα αποτελεσματικό ανώδυνο, αναλγητικό και αντισπασμωδικό χρήσιμο στο να μετριάζει τον πόνο σε οξείες ασθένειες ...όπως καρκίνο, επιληψία, μανία, σύφιλη κλπ. Αλλά σε όλες αυτές της περιπτώσεις δρά σαν φάρμακο που μετριάζει τον πόνο σαν το όπιο από το οποίο είναι προτιμότερο διότι δεν προκαλεί δυσκοιλιότητα.
Αληθινοί σκίρροι* και καρκίνος δεν μπορεί να θεραπευτούν αλλά επίμονοι χοιραδικοί** όγκοι, ή πρησμένοι όρχεις έχουν θεραπευθεί. Στο επώδυνο τικ έχει βοηθήσει ή θεραπεύσει όταν τίποτε άλλο δεν μπορούσε να βοηθήσει. Εκθειάζονται πολύ οι αρετές του κωνείου στον ίκτερο, απομακρύνοντας την κιτρινίλα και να θεραπεύει γρήγορα την ασθένεια αν δεν είναι πολύ πολύπλοκη.
Ο καλύτερος τρόπος χορήγησης είναι τα κονιοποιημένα φύλλα αρχίζοντας με δόση 2-3 grains και αυξάνοντας την δόση σταδιακά. Τα φύλλα πρέπει να διατηρούν το πράσινο χρώμα για να είναι δραστικά Το εκχύλισμα των σπερμάτων λέγεται ότι είναι ισχυρότερο και προκαλεί ζάλη πολύ γρήγορα. Εξωτερικά έχει χρησιμοποιηθεί σε καρκινώματα, σύφιλη, λέπρα, και αποφράξεις. Το ξύδι και ο χυμός λεμονιού είναι αντίδοτα της δηλητηριάσεως και των υπερβολικών δόσεων.
Ο Gunn 1859-1861 (Νέος οικιακός ιατρικός οδηγός για την χρήση φαρμακευτικών φυτών) προτείνει την χρήση του εκχυλίσματος από τα φύλλα. Θεωρεί ότι το κώνειο είναι ναρκωτικό δηλητήριο που πρέπει να δίδεται σε μικρές δόσεις και με προσοχή. Δρα ειδικά στο νευρικό σύστημα ηρεμώντας τα νεύρα, προκαλεί ύπνο και μειώνει την δράση της καρδιάς. Είναι χρήσιμο σε καρδιακή μεγαλία, ταχυπαλμία, ερεθισμό του οργάνου μετριάζοντας την δράση αυτού του οργάνου.
Κατά τον Fyles τίθεται το ερώτημα πιο μέρος του φυτού είναι το πιο δηλητηριώδες. Μπορούμε να πούμε ότι όλο το φυτό είναι θανατηφόρο.
Φαίνεται ότι νωρίς το καλοκαίρι οι δηλητηριώδεις ιδιότητες ευρίσκονται στα πράσινα φύλλα και αργότερα στους καρπούς πριν ωριμάσουν. Μικρά παιδιά έχουν δηλητηριαστεί παίζοντας όταν κατασκεύαζαν σφυρίχτρες ή φυσοκάλαμα με τους κούφιους βλαστούς.
Η ουσία σχηματίζεται από τέσσερα οξικά ιόντα. Αυτά παρέχουν ένα πολυκετο-οξύ το οποίο ανάγεται προς 5-κετο οκτανοϊκό οξύ και 5-κετο-οκτανάλη. Η ουσία 5-κετο-οκτανάλη υφίσταται αντίδραση τρανσαμινώσεως με αλανίνη με σχηματισμό της 5-κετο-οκτυλαμίνης. Στην συνέχεια γίνεται κυκλοποίηση που δίδει την γ-κωνειίνη η οποία τελικά ανάγεται και δίδει την κωνειίνη. Η κωνειίνη είναι το κύριο (90%) των αλκαλοειδών του δηλητηρίου. Οι άγουροι καρποί είναι πλουσιότεροι σε αλκαλοειδή (2%) σε σχέση με άλλα τμήματα του φυτού. Τα φρέσκα φύλλα και άνθη περιέχουν αλκαλοειδή σε ποσοστό 0,2%. Η ποσότητα των αλκαλοειδών ταχέως μειώνεται κατά την αποθήκευση. Η κωνειίνη είναι πολύ τοξική .Μία δόση 6-8 φύλλων κωνείου θεωρείται ικανή να επιφέρει τον θάνατο με παράλυση των αναπνευστικών οργάνων.
Το κώνειο είναι το δηλητήριο με το οποίο θανάτωσε η πολιτική αγνωμοσύνη δύο ευγενέστατους άνδρες στην παλαιά Αθήνα, τον Σωκράτη και τον Φωκίωνα. Την δύναμη την έχει λόγω της κωνειίνης που ευρίσκεται στα σπέρματα του κωνείου Στην ξηρά πόα άλλοτε είναι πολλή και άλλοτε ολίγη. Από τα εκχυλίσματα ελλείπει σχεδόν παντελώς διότι εξατμίζεται εύκολα.
Η δράση της κωνειίνης: Η κωνειίνη μαζί με το υδροκυανικό οξύ και την νικοτίνη είναι το δραστικότερο των φυτικών δηλητηρίων. Παρ’όλο που είναι πολύ δραστική αναπτύσσει ενέργεια που ποικίλει, διότι είναι πολύ πτητική και ότι μένει και αυτό εξατμίζεται χάνοντας έτσι ένα μέρος της δύναμης της.
Όταν ο Schroff ενστάλλαξε 3 σταγόνες στο μάτι κουνελιού από παλιά κωνειίνη, δεν παρατήρησε τίποτε ούτε στο μάτι ούτε στο ζώο. Όταν για δεύτερη φορά ενστάλαξε 3 σταγόνες πρόσφατη κωνειίνη στο μάτι του κουνελιού, τότε το φόνευσε σε 7 δευτερόλεπτα με συνολικούς σπασμούς. Ο κερατοειδής θολώθηκε αμέσως σαν να ήταν με υδροκυανικό οξύ ή άλλο καυτήριο με άμεση πήξη του λευκώματος.
Επάνω στο υγιές δέρμα και περισσότερο όταν είναι γυμνό ή σε βλεννογόνο ή κωνειίνη προκαλεί υπεραιμία και πόνο, αργότερα αναισθησία και νάρκη στον τόπο της προσβολής και από εκεί διαχέεται γρήγορα στο σώμα. Αλλά οι ατμοί όταν εισπνευθούν γρήγορα και βέβαια δηλητηριάζουν, και το δηλητήριο βρέθηκε στο γάλα, στα ούρα, τον σπλήνα, τους πνεύμονες, το αίμα και τους βλεννογόνους.
Λαμβανόμενη έσωθεν σύμφωνα με πειράματα του Schorff στους μαθητές του με ποσότητες 0,0003-0,0005 του γραμμαρίου (3/5 – 5/50 του κόκκου) διαλελημένα σε 30 σταγόνες οινοπνεύματος προκάλεσε πολύ καυστική δριμύτητα , ψύξη στον φάρυγγα κα σιελόρροια. Τα επιθήλια της γλώσσης απολεπίστηκαν κατά τόπους, ή γλώσσα έγινε αναίσθητη και σχεδόν παράλυτη, μετά 3 λεπτά της ώρας το πρόσωπο και η κεφαλή θερμάνθηκαν πολύ, βάρυνε η κεφαλή και ζαλισμένη κατέστη ανίκανη να σκεφθεί, προκάλεσε πολύ υπνηλία και της ψυχής δυσκολία.
Η όραση αμβλύνθηκε μέχρι συγχύσεως των αντικειμένων, ή ίρις διεστάλει , τα αφτιά φάνηκαν σαν να είχαν σφραγισθεί με βαμβάκι, αμβλύνθηκε η αφή, και εμφανίσθηκε μυρμηγγισμός σε όλο το σώμα. Οι δυνάμεις χάθηκαν, η κεφαλή κατέπιπτε σαν από νάρκη βαθιά, τα χέρια κινούνταν με πολύ κόπο και τα πόδια τρίκλιζαν ή σύρονταν κατά την βάδιση. Έτρεμε ελαφρά όλο το σώμα με σπασμούς επώδυνους των γαστροκνημίων και των μυών των χεριών, μάλιστα όταν δοκίμαζαν να κάνουν βιαστικές κινήσεις. («..και Σωκράτης για λίγον διαλυπών εκινήθη....»).
Το κώνειο της Αττικής και ιδιαίτερα των Μεγάρων θεωρείτο δραστικότερο. Επίσης προτιμούσαν το φυόμενο σε μέρη ψυχρά και σκιερά όπως αυτό της Λούσσης πλησίον της Μαντινείας.
Ο Άτταλος ο Γ’ βασιλεύς της Περγάμου καλλιεργούσε το κώνειο μαζί με πολλά άλλα δηλητηριώδη φυτά στον κήπο του. Στην Αθήνα χρησιμοποιείτο γιά τις ναρκωτικές του ιδιότητες από τους ιεροφάντες, ως αναφροδισιακό.
Ο Ιπποκράτης σε πολλά σημεία των συγγραμμάτων του αναφέρει το σπέρμα του κώνειου ως ναρκωτικό, σε καταπλάσματα, υπόθετα και υποκαπνισμούς.
Τον 3ον π.Χ. αιώνα ο Νίκανδρος το περιγράφει ως εξής στα «Αλεξιφάρμακα»: το δηλητήριο φέρνει σκοτεινή νύκτα «σκοτόεσσαν νύκτα», οι άνθρωποι παραλύουν και έρπουν στα χέρια, η αναπνοή τους πιάνεται καθώς φράζει ο λαιμός, τα άκρα παγώνουν και τέλος η ψυχή τους πηγαίνει στον άλλο κόσμο από έλλειψη αέρα λόγω παράλυση της αναπνοής.
Με κώνειο θανατώθηκε και ο μέγας φιλόσοφος Σωκράτης. Τέσσερα χρόνια κατόπιν, αφότου παρακολούθησε μέχρι την φυλακή τον μαθητή του Θηραμένη, συλλαμβάνεται και αυτός (399 πΧ), κατηγορούμενος για ασέβεια και διαφθορά των νέων και διότι αδικεί «τον ήττω λόγον κρείττων ποιώνκαι τους άλλους ταύτα διδάσκων» (Πλάτων, Απολογία, 19).
Στην φυλακή, αφού έμαθε από τον δεσμοφύλακα την ημέρα που έπρεπε να πάρει το κώνειο και τα συμπτώματα της δηλητηριάσεως, έλαβε το φάρμακο με απόλυτη αταραξία και χωρίς καμία μεταβολή των χαρακτηριστικών του προσώπου του.
Ο Πλάτων στον Φαίδωνα μας δίνει με λαμπρό τρόπο την εικόνα της δηλητηριάσεως. Λέει λοιπόν ο Πλάτων:
«Όταν ένοιωσε ο Σωκράτης να βαραίνουν τα σκέλη του ξάπλωσε, στη πλάτη. Έτσι του σύστησε ο δήμιος. Συγχρόνως αγγίζοντας τον, αφού πέρασε λίγος χρόνος, παρατηρούσε τα πέλματα και τα σκέλη. Κατόπιν πίεσε δυνατά το πόδι και τον ρώτησε αν αισθάνεται. Ό δε ουκ Εύη. (Είχε ήδη αρχίσει η νέκρωση των αισθητικών νεύρων από την περιφέρεια) και μετά από αυτό πίεσε πάλι, τις κνήμες και αφού ξαναήρθε μας έδειχνε ότι παγώνει και παραλύει. Τον άγγιξε και είπε ότι όταν φθάσει (η παράλυση ) στην καρδιά τότε θα πεθάνει. Ήδη σχεδόν το πάγωμα είχε φθάσει στο επιγάστριο. Ξεσκεπάστηκε, γιατί ήταν σκεπασμένος και είπε αυτό που ήταν τα τελευταία λόγια «ώ, Κρίτων, τω Ασκληπιώ οφείλομεν αλετρυόνα απόδοτε και μη αμελήσετε.» Έτσι θα γίνουν είπε ο Κρίτων. Μήπως θέλεις κάτι άλλο να μας πεις, τον ρώτησε. Αλλά ο Σωκράτης δεν απάντησε τίποτα.... και τα όμματα έστησεν. Ιδών δε ο Κρίτων συνέλαβε το στόμα και τους οφθαλμούς.
Ο Αριστοφάνης στους «Βάτραχους» στιχ. 186 την ψύξη των άκρων παρομοιάζει με χιόνι.
Ο Θεόφραστος γράφει πως εκχύλισμα από τη ρίζα του κώνειου είναι το ισχυρότερο δηλητήριο και η απαλλαγή (δηλ. ο θάνατος) είναι εύκολη ακόμα και αν δοθεί μικρό καταπότιο. Ο ίδιος επισημαίνει και την συνέργεια με την μήκωνα την υπνοφόρο σε ένα ταχύ και ανώδυνο θάνατο, με μικρή σε όγκο ποσότητα φαρμάκου, παρατήρηση που αποδίδει στον βοτανικό Θρασύα, του 5ουπ.Χ αιώνα εκ Μαντινείας «ραδίαν ποιείν και άπονον την επόλυσιν τοις οποίς χρώμενος κωνείου τε και μήκωνος και ετέρων τοιούτων ώστε εύογκον είναι και μικρόν όσον δραχμής ολκήν».
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει: «Το κώνειο όταν το πιείς προκαλεί σκοτοδίνες και θαμπώματα, ώστε να μη βλέπει κανείς ούτε λίγο, λόξιγκα και παράκρουση του νου και πάγωμα των άκρων. Στο τέλος παθαίνουν ασφυξία με σπασμούς καθώς σταματά ο αέρας στην τραχεία. Αρχικά λοιπόν, όπως και στα υπόλοιπα, θα το αποβάλλουμε με τους εμέτους, έπειτα αφού χρησιμοποιήσουμε καθαρτικό θα αποβάλλουμε αυτό που έχει διολισθήσει στα έντερα και τότε φτάνουμε στην πόση ανέρωτου κρασιού, σαν το καλλίτερο βοηθητικό μέσο, αφήνοντας ενδιάμεσα διαστήματα κατά τα οποία βοηθάει θα δοθεί για πόση, το γαϊδουρίσιο γάλα ή η αψιθιά μαζί με πιπέρι, κρασί και καστόριο. Επίσης ο απήγανος και ο δυόσμος μαζί με κρασί ή μία δραχμή καρδάμωμο ή στύρακα ή πιπέρι μαζί με σπόρο τσουκνίδας και κρασί ή τα φύλλα της δάφνης. Εξίσου και το γαλάκτωμα του σίλφιου με λάδι ή γλυκό κρασί. Και το γλυκό κρασί αν πίνεται σκέτο σε μεγάλη ποσότητα ενδείκνυνται αρκετά.»
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει για τις θεραπευτικές ενδείξεις του κωνείου. Γράφει λοιπόν ότι, αφού ξηρανθεί έχει πολλές χρήσεις αναμειγνυόμενο για παυσίπονα κολλύρια , το εκχύλισμα του αν χρησιμοποιηθεί σε κατάπλασμα βοηθάει στον έρπητα και το ερυσίπελας. Βοηθάει επίσης αυτούς που παθαίνουν ονειρώξεις, ενώ αν το κατάπλασμα τοποθετηθεί στα γεννητικά όργανα περιορίζει την επιθυμία. Το κώνειο σταματά το γάλα στους μαστούς, περιορίζει την ανάπτυξη των μαστών στις κοπέλες, ενώ στα αγόρια προκαλεί ατροφία των όρχεων « ..μαστούς τε εν παρθενία κωλύει αυξάνεσθαι και διδύμοις ατρόφοις ποιεί επί παίδων»
Ο Γαληνός αναφέρει το κώνειο σε πολλά σημεία, το συγκαταλέγει δε στα ψυχρά δηλητήρια, τα φονεύοντα δια καταψύξεως της καρδιάς (ΧΙ,596). Μνημονεύει δε «γραία Αθηναίαν η οποία από ελαχίστης δόσεως αρξαμένη ειθίσθη τω φαρμάκω» (ΧΙ, 601)
Ο Πλίνιος (ΧΧV,55) περιγράφων το φυτό σημειώνει το δηλητηριώδες του σπέρματος. Και ο Κέλσος αναφέρει το φυτό ως δηλητήριο και ως αντίδοτο αυτού αναφέρει άφθονο άκρατο οίνο μετά πηγάνου (απήγανου) και κένωση του στομάχου δι’ εμέτου.(V, 27,12).
Ο Σκριβώνιος Λάργος (κεφ.179) περιγράφων τα συμπτώματα της δηλητηριάσεως, συνιστά καθαρτικά κλύσματα και γάλα όνου.
Πρώτος στη Ελλάδα που ήπιε το κώνειο αναφέρεται ο στρατηγός και πολιτικός Θηραμένης, κατά την εποχή των 30 τυράννων, όταν καταδικάστηκε σε θάνατο (404 π.Χ). Ο Θηραμένης ήταν από την Κέα και ήπιε με θάρρος το δηλητήριο. Όταν έχυσε τις τελευταίες σταγόνες κατά γης είπε ότι ήσαν για τον αντίπαλο του Κριτία. Οι λέξεις του ήταν προφητικές, γιατί πράγματι μετ’ ολίγον φονεύθηκε ο αντίπαλος του και καταλύθηκε η τυραννία των τριάκοντα.
Δεύτερος θανατωθείς αναφέρεται ο Πολέμαρχος, χωρίς μάλιστα να γνωσθεί η αιτία της καταδίκης του, καθώς αναφέρει ο Λυσίας (κατα Ερατοσθ.Χ1,5).
Παρότι η δηλητηριώδης δύναμις του κωνείου ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων, η χρήση του για την θανάτωση των καταδίκων εισήχθη το 404-403 πΧ. επί 30 τυράννων. Έτσι ο τρόπος του θανάτου κατέστη «πάτριον έθος» (πατροπαράδοτη τακτική) το δε φυτόν μυσαρόν (Πλίνιος ΧΧV,13)
Προς θανάτωση χρησιμοποιούσαν τον οπόν τον λαμβανόμενον δι’εκθλίψεως των σπερμάτων, κυρίως, διότι περιείχε το μεγαλύτερο ποσοστό δραστικής ουσίας (1% κωνειίνη) ενώ ο οπός των βλαστών και των ριζών 0,5%. Η δόση ήταν καθορισμένη και γνωστή στον δήμιο. Συνήθως η δόση ήταν μία ολκή 4,5g. περίπου.
Συχνά όμως αναγκαζόταν να χορηγούν και δεύτερη και τρίτη δόση. Αυτό συμπεραίνεται από τους λόγους του δεσμοφύλακα προς τον Σωκράτη. Αυτός συνιστά προς τον κατάδικο να μην ομιλεί πολύ ζωηρά για να μην θερμανθεί και χρειασθεί να πιει διπλή ή τριπλή δόση. Με κώνειο θανατώθηκαν επίσης ο Φωκίων (318 π.Χ) και 4 πολιτικοί του φίλοι, τότε ο δήμιος αρνιόταν να παρασκευάσει την δόση του Φωκίωνα αν δεν ελάμβανε 12 αττικάς δραχμάς, την τιμήν της μίας δόσης. Τότε κάποιος από τους παριστάμενους φίλους έδωσε τα χρήματα παρατηρήσας με πικρία ότι «οι Αθηναίοι ουδέ δωρεάν να αποθάνει επιτρέπωσι αυτώ». Στην πραγματικότητα όμως το φάρμακο χορηγείτο δωρεάν στους καταδίκους, απλώς στην συγκεκριμένη περίπτωση ο δήμιος αρνιόταν με δικά του έξοδα, να πάει στην αγορά να πάρει το κώνειον.
Θανατωθέντες με κώνειο αναφέρονται ο ρήτωρ Αισχίνης (323 π.Χ) διαφθείρας τους δικαστάς σε κάποια δίκη, ο Φιλοποίμων (197 π.Χ.), ο Βρετανικός θανατωθείς από τον Νέρωνα με μείγμα κωνείου και μήκωνος και κατά τους Χριστιανικούς χρόνους ο μάρτυρας Ιουστίνος (167 μ.Χ).
Οι Ρωμαίοι το ονόμαζαν cicuta χρησιμοποιώντας αυτό το όνομα για διάφορα δηλητηριώδη φυτά της ιδίας οικογένειας. Το 1541 το όνομα cicuta δόθηκε σε άλλο φυτό Cicuta virosa και από τον Λινναίο η αρχαία λέξη Κώνειο στο φυτό Conium maculatum.
Οι Αγγλοσάξονες το γνώριζαν σαν ένα χρήσιμο φάρμακο.
Στο ισλανδικό χειρόγραφο του Biornsson 1475 μ.Χ που βασίζεται στην λαϊκή γνώση και την χρήση των φυτών της Ευρώπης από τον ΧΙ ‘έως τον ΧΙV αιώνα αλλά γραμμένο για τους Σκανδιναβούς (Larsen 48) αναφέρονται τα εξής:
« Η Cicuta ….κρύο σαν δηλητήριο. Εάν κάποιος το φάει θα πεθάνει σαν από δηλητήριο. Αλλά όποιος το πιει θα έχει λευκά στίγματα. Και όποιος πάθει κακό πίνοντας το θα πρέπει να πιει γρήγορα ζεστό, δυνατό κρασί. Τα φύλλα όταν συνθλίβονται και ο χυμός θα βοηθήσουν τα μάτια που τρέχουν και το ερυσίπελας. Αν ένα κορίτσι τρίψει τα στήθη της με τον χυμό θα σταματήσει η ανάπτυξη, και αν πάει πάνω στις θηλές τότε θα ξηραθεί το γάλα σε αυτά.
Στα γεννητικά όργανα του ανδρός όταν τοποθετείται ο οπός διώχνει την επιθυμία για γυναίκες. Το κώνειο καθαρίζει την μήτρα όταν είναι να συλλάβει και εμφανίζεται η περίοδος. Συνθλιβόμενο με υδράργυρο και ζωικό λίπος βοηθά στα προβλήματα των ποδιών.
Το 1597 ο John Gerard Βοτανολόγος παρουσιάζει το φυτό Origanum σαν αντίδοτο στις δηλητηριάσεις με το κώνειο. Συνεχίζει λέγοντας ότι ο χυμός του κωνείου με κρασί θεραπεύει τα δήγματα των δηλητηριωδών ζώων.
Επίσης κάποτε συνταγογραφείτο σαν φάρμακο για πόνους και κράμπες περιόδου καθώς και σαν κατευναστικό και ηρεμιστικό.
Το 1633 ο Gerarde-Johnson από το Λονδίνο χειρουργός βοτανικός που καλλιεργούσε φαρμακευτικά φυτά αναφέρει την ομοιότητα του κωνείου με το φυτό Murrhis odorata, όπως προηγουμένως την δράση του κωνείου στο στήθος των γυναικών και τα γεννητικά όργανα των αγοριών , τις απόψεις του Διοσκουρίδη και του Πλίνιου.
Το 1657 ο William Cole στο βιβλίο του “Art of Simpling” αναφέρει ότι, εάν οι όνοι καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες κωνείου σύντομα πέφτουν σε ύπνο που θα φαίνονται σαν νεκροί, τόσο πολύ που θεωρήθηκαν πράγματι νεκροί και τους έγδαραν χωρίς να συμβαίνει.
Κατά παράξενο τρόπο μερικά πουλιά φαίνεται ότι έχουν ανοσία στους σπόρους του κωνείου, αλλά τα ίδια είναι δηλητηριώδη όταν φαγωθούν.
Τοξικές δόσεις για το άλογο και το βόδι είναι περίπου 2kg νωπό φυτό και 200-250g ξηρού φυτό.
Το 1681 ο Nicolas Culperer στο πρώτο ιατρικό βιβλίο που κυκλοφορούσε στην Αμερική αναφέρει τους κινδύνους της εσωτερικής χρήσης του κώνειου και ότι όταν χρησιμοποιείται εξωτερικώς μπορεί με ασφάλεια να δίδεται σε ερεθισμούς, όγκους και πρηξίματα σε κάθε μέρος του σώματος. Τα φύλλα συντεθλιμένα τοποθετούμενα στο φρύδι και στο μέτωπο κάνουν καλό στα κόκκινα και πρησμένα μάτια.
Το 1817-20 ο Bigelow στην ιατρική βοτανολογία του που περιλαμβάνει φυτά όπου φύονται στις ΗΠΑ αναφέρει ότι σε μερικές περιπτώσεις το κώνειο είναι χρήσιμο σε συφιλιδικές παθήσεις. Εχει προταθεί σε κοκίτη αλλά θεωρεί ότι δεν είναι ασφαλές φάρμακο για τα παιδιά. Το θεωρεί όμως σπουδαίο για ημικρανίες που δεν είναι κανονικά διαλείπουσες.
Σε μερικές περιπτώσεις αναφέρει ότι μεγάλες ποσότητες ελήφθησαν χωρίς κανένα αποτέλεσμα λέγοντας ότι αυτό οφείλεται σε πολύ νεαρό φυτό, σε κακή ξήρανση, εξάτμιση των συστατικών, θέρμανση, παλαιότητα.
Το 1820 στο χειρόγραφο Νο2 της Φυσικής Ιατρικής Edinbourgh- Toronto αναφέρονται τα αποξηραμένα φύλλα για ιατρική χρήση, ότι είναι πολύ ισχυρό ναρκωτικό, ότι προάγει την δράση του υδραργύρου σε καταπλάσματα βοηθά οδυνηρά έλκη. Η δόση είναι 2-3 grains.
To 1828 ο Rafinesque (Medical flora and Manual of medical botany in the United States) αναφέρει ότι: υπάρχουν διάφορα θεραπευτικά φυτά στην οικογένεια αυτή το κώνειο είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο. Η δύναμη του φυτού ποικίλει πολύ ανάλογα με το που φύεται, το κλίμα, τον χρόνο της συλλογής και τον τρόπο της παρασκευής του φαρμάκου.
Είναι πιο ισχυρό στα ζεστά κλίματα, το καλοκαίρι και όταν είναι σε πλήρη ανάπτυξη.
Τα άτομα είναι περισσότερο ή λιγότερο ευαίσθητα σε αυτό. Προκαλεί ζάλη, ναυτία, ενόχληση στην όραση, λιποθυμία τα οποία συμπτώματα εμφανίζονται μετά από μισή ώρα και παραμένουν μισή ημέρα ή περισσότερο.
Σε μεγαλύτερες δόσεις προκαλεί χειρότερα συμπτώματα ίλιγγο, παράλυση, σπασμούς και θάνατο. Είναι δύσκολα να δηλητηριαστεί κανείς από αυτό το φυτό γιατί έχει πολύ άσχημη οσμή. Παρόλα αυτά έχουν καταγραφεί περιπτώσεις παιδιών που νόμιζαν ότι ήταν μαϊντανός ή η ρίζα καρώτο, οπότε και αρρώστησαν η απέθαναν.
Ποτέ δεν είναι επικίνδυνο (;) σε πολύ μικρές συχνά επαναλαμβανόμενες και σταδιακά αυξανόμενες δόσεις. Είναι επίσης ένα αποτελεσματικό ανώδυνο, αναλγητικό και αντισπασμωδικό χρήσιμο στο να μετριάζει τον πόνο σε οξείες ασθένειες ...όπως καρκίνο, επιληψία, μανία, σύφιλη κλπ. Αλλά σε όλες αυτές της περιπτώσεις δρά σαν φάρμακο που μετριάζει τον πόνο σαν το όπιο από το οποίο είναι προτιμότερο διότι δεν προκαλεί δυσκοιλιότητα.
Αληθινοί σκίρροι* και καρκίνος δεν μπορεί να θεραπευτούν αλλά επίμονοι χοιραδικοί** όγκοι, ή πρησμένοι όρχεις έχουν θεραπευθεί. Στο επώδυνο τικ έχει βοηθήσει ή θεραπεύσει όταν τίποτε άλλο δεν μπορούσε να βοηθήσει. Εκθειάζονται πολύ οι αρετές του κωνείου στον ίκτερο, απομακρύνοντας την κιτρινίλα και να θεραπεύει γρήγορα την ασθένεια αν δεν είναι πολύ πολύπλοκη.
Ο καλύτερος τρόπος χορήγησης είναι τα κονιοποιημένα φύλλα αρχίζοντας με δόση 2-3 grains και αυξάνοντας την δόση σταδιακά. Τα φύλλα πρέπει να διατηρούν το πράσινο χρώμα για να είναι δραστικά Το εκχύλισμα των σπερμάτων λέγεται ότι είναι ισχυρότερο και προκαλεί ζάλη πολύ γρήγορα. Εξωτερικά έχει χρησιμοποιηθεί σε καρκινώματα, σύφιλη, λέπρα, και αποφράξεις. Το ξύδι και ο χυμός λεμονιού είναι αντίδοτα της δηλητηριάσεως και των υπερβολικών δόσεων.
Ο Gunn 1859-1861 (Νέος οικιακός ιατρικός οδηγός για την χρήση φαρμακευτικών φυτών) προτείνει την χρήση του εκχυλίσματος από τα φύλλα. Θεωρεί ότι το κώνειο είναι ναρκωτικό δηλητήριο που πρέπει να δίδεται σε μικρές δόσεις και με προσοχή. Δρα ειδικά στο νευρικό σύστημα ηρεμώντας τα νεύρα, προκαλεί ύπνο και μειώνει την δράση της καρδιάς. Είναι χρήσιμο σε καρδιακή μεγαλία, ταχυπαλμία, ερεθισμό του οργάνου μετριάζοντας την δράση αυτού του οργάνου.
Κατά τον Fyles τίθεται το ερώτημα πιο μέρος του φυτού είναι το πιο δηλητηριώδες. Μπορούμε να πούμε ότι όλο το φυτό είναι θανατηφόρο.
Φαίνεται ότι νωρίς το καλοκαίρι οι δηλητηριώδεις ιδιότητες ευρίσκονται στα πράσινα φύλλα και αργότερα στους καρπούς πριν ωριμάσουν. Μικρά παιδιά έχουν δηλητηριαστεί παίζοντας όταν κατασκεύαζαν σφυρίχτρες ή φυσοκάλαμα με τους κούφιους βλαστούς.
Η ουσία σχηματίζεται από τέσσερα οξικά ιόντα. Αυτά παρέχουν ένα πολυκετο-οξύ το οποίο ανάγεται προς 5-κετο οκτανοϊκό οξύ και 5-κετο-οκτανάλη. Η ουσία 5-κετο-οκτανάλη υφίσταται αντίδραση τρανσαμινώσεως με αλανίνη με σχηματισμό της 5-κετο-οκτυλαμίνης. Στην συνέχεια γίνεται κυκλοποίηση που δίδει την γ-κωνειίνη η οποία τελικά ανάγεται και δίδει την κωνειίνη. Η κωνειίνη είναι το κύριο (90%) των αλκαλοειδών του δηλητηρίου. Οι άγουροι καρποί είναι πλουσιότεροι σε αλκαλοειδή (2%) σε σχέση με άλλα τμήματα του φυτού. Τα φρέσκα φύλλα και άνθη περιέχουν αλκαλοειδή σε ποσοστό 0,2%. Η ποσότητα των αλκαλοειδών ταχέως μειώνεται κατά την αποθήκευση. Η κωνειίνη είναι πολύ τοξική .Μία δόση 6-8 φύλλων κωνείου θεωρείται ικανή να επιφέρει τον θάνατο με παράλυση των αναπνευστικών οργάνων.
Το κώνειο είναι το δηλητήριο με το οποίο θανάτωσε η πολιτική αγνωμοσύνη δύο ευγενέστατους άνδρες στην παλαιά Αθήνα, τον Σωκράτη και τον Φωκίωνα. Την δύναμη την έχει λόγω της κωνειίνης που ευρίσκεται στα σπέρματα του κωνείου Στην ξηρά πόα άλλοτε είναι πολλή και άλλοτε ολίγη. Από τα εκχυλίσματα ελλείπει σχεδόν παντελώς διότι εξατμίζεται εύκολα.
Η δράση της κωνειίνης: Η κωνειίνη μαζί με το υδροκυανικό οξύ και την νικοτίνη είναι το δραστικότερο των φυτικών δηλητηρίων. Παρ’όλο που είναι πολύ δραστική αναπτύσσει ενέργεια που ποικίλει, διότι είναι πολύ πτητική και ότι μένει και αυτό εξατμίζεται χάνοντας έτσι ένα μέρος της δύναμης της.
Όταν ο Schroff ενστάλλαξε 3 σταγόνες στο μάτι κουνελιού από παλιά κωνειίνη, δεν παρατήρησε τίποτε ούτε στο μάτι ούτε στο ζώο. Όταν για δεύτερη φορά ενστάλαξε 3 σταγόνες πρόσφατη κωνειίνη στο μάτι του κουνελιού, τότε το φόνευσε σε 7 δευτερόλεπτα με συνολικούς σπασμούς. Ο κερατοειδής θολώθηκε αμέσως σαν να ήταν με υδροκυανικό οξύ ή άλλο καυτήριο με άμεση πήξη του λευκώματος.
Επάνω στο υγιές δέρμα και περισσότερο όταν είναι γυμνό ή σε βλεννογόνο ή κωνειίνη προκαλεί υπεραιμία και πόνο, αργότερα αναισθησία και νάρκη στον τόπο της προσβολής και από εκεί διαχέεται γρήγορα στο σώμα. Αλλά οι ατμοί όταν εισπνευθούν γρήγορα και βέβαια δηλητηριάζουν, και το δηλητήριο βρέθηκε στο γάλα, στα ούρα, τον σπλήνα, τους πνεύμονες, το αίμα και τους βλεννογόνους.
Λαμβανόμενη έσωθεν σύμφωνα με πειράματα του Schorff στους μαθητές του με ποσότητες 0,0003-0,0005 του γραμμαρίου (3/5 – 5/50 του κόκκου) διαλελημένα σε 30 σταγόνες οινοπνεύματος προκάλεσε πολύ καυστική δριμύτητα , ψύξη στον φάρυγγα κα σιελόρροια. Τα επιθήλια της γλώσσης απολεπίστηκαν κατά τόπους, ή γλώσσα έγινε αναίσθητη και σχεδόν παράλυτη, μετά 3 λεπτά της ώρας το πρόσωπο και η κεφαλή θερμάνθηκαν πολύ, βάρυνε η κεφαλή και ζαλισμένη κατέστη ανίκανη να σκεφθεί, προκάλεσε πολύ υπνηλία και της ψυχής δυσκολία.
Η όραση αμβλύνθηκε μέχρι συγχύσεως των αντικειμένων, ή ίρις διεστάλει , τα αφτιά φάνηκαν σαν να είχαν σφραγισθεί με βαμβάκι, αμβλύνθηκε η αφή, και εμφανίσθηκε μυρμηγγισμός σε όλο το σώμα. Οι δυνάμεις χάθηκαν, η κεφαλή κατέπιπτε σαν από νάρκη βαθιά, τα χέρια κινούνταν με πολύ κόπο και τα πόδια τρίκλιζαν ή σύρονταν κατά την βάδιση. Έτρεμε ελαφρά όλο το σώμα με σπασμούς επώδυνους των γαστροκνημίων και των μυών των χεριών, μάλιστα όταν δοκίμαζαν να κάνουν βιαστικές κινήσεις. («..και Σωκράτης για λίγον διαλυπών εκινήθη....»).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου