Οι αρχαίοι θεοί που σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν προ Χριστού

Οι αρχαίοι θεοί που σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν προ Χριστού

Λατρεύτηκαν και δοξάστηκαν ως μεσσίες, σωτήρες, θεάνθρωποι… Σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν πολύ πριν την έλευση του Χριστού. Είναι οι αρχαίοι θεοί της ανθρωπότητας και σας τους παρουσιάζουμε

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ

Ένα από τα κυρίαρχα δόγματα του Χριστιανισμού είναι εκείνο της «Ανάστασης του Ιησού». Από τους πιστούς θεωρείται ως η μεγαλύτερη απόδειξη για την θεϊκή φύση του Χριστού. Η ιστορική αλήθεια, όμως, είναι εντελώς διαφορετική. Από τα αρχαία κείμενα πληροφορούμαστε, ότι στο σύνολο τους οι αρχαίες θρησκείες πίστευαν σε θεούς που είχαν πεθάνει και στη συνέχεια αναστηθεί.

Ο Πλούταρχος, αναφέρει:

«Οι Φρύγες, επίσης, που πίστευαν ότι ο θεός κοιμάται τον χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι είναι ξυπνητός, έκαναν βακχικές τελετές προς τιμήν του, τον χειμώνα τους κατευνασμούς και το καλοκαίρι τις ανεγέρσεις. Οι Παφλαγόνες, τέλος, ισχυρίζονται ότι τον χειμώνα είναι ο θεός δεμένος και φυλακισμένος, ενώ την άνοιξη κινείται και ελευθερώνεται»

(Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί Ίσιδος και Οσίριδος», 378E).

Που οφειλόταν, άραγε αυτή η πανάρχαια πεποίθηση ότι ο θεός αναγεννιέται την Άνοιξη; Ο Πλούταρχος, το αποδίδει στην ίδια την φύση της εποχής:

«Η ίδια η εποχή υποβάλλει τη σκέψη πως η κατήφεια οφείλεται στην εξαφάνιση των καρπών, τους οποίους οι παλιοί δεν θεωρούσαν βέβαια θεούς, αλλά δώρα των θεών αναγκαία και μεγάλα για να μη ζούμε σαν τα άγρια θηρία. Την εποχή, λοιπόν, που έβλεπαν από τη μια τους καρπούς να εξαφανίζονται εντελώς από τα δέντρα και να λείπουν, ενώ, από την άλλη, οι ίδιοι τους φύτευαν με πολλή δυσκολία και μεγάλα προβλήματα ξύνοντας τη γη με τα χέρια και με τα χέρια καλύπτοντάς τους πάλι, βάζοντας τους εκεί, χωρίς να ξέρουν, αν θα εμφανιστούν ξανά, έκαναν πράγματα παρόμοια με εκείνα που κάνουν όσοι θάβουν τους νεκρούς και τους πενθούν. Έπειτα, όπως εμείς λέμε γι’ αυτόν που αγοράζει τα βιβλία του Πλάτωνα ότι αγοράζει Πλάτωνα και όποιον παρουσιάζει τα ποιήματα του Μενάνδρου ότι παίζει Μένανδρο, έτσι κι εκείνοι δεν δίσταζαν να ονομάσουν τα δώρα και τα έργα των θεών με τα ονόματα των θεών, τιμώντας τα, επειδή τους ήταν αναγκαία, και λατρεύοντάς τα.

Οι επόμενοι όμως, απαίδευτοι και αμαθείς, τα παραλάμβαναν, κατ’ αντιστροφή απέδιδαν τα παθήματα των καρπών στους θεούς και δεν αποκαλούσαν μόνον, αλλά και πίστευαν, την εμφάνιση και την εξαφάνιση των αναγκαίων καρπών ως γέννηση και θάνατο των θεών, γεμίζοντας έτσι το μυαλό τους με άτοπες, αυθαίρετες και συγκεχυμένες δοξασίες, μολονότι έβλεπαν καθαρά το άτοπο και τον παραλογισμό. Ο Ξενοφάνης, λοιπόν, ο Κολοφώνιος έθεσε ως αρχή στους Αιγυπτίους, αν τους θεωρούν θεούς, να μην τους θρηνούν και, αν πάλι τους θρηνούν, να μην τους πιστεύουν για θεούς… αλλά ότι είναι γελοίο να τους θρηνούν και συνάμα να προσεύχονται στους καρπούς (σαν σε θεούς) να ξαναφανούν πάλι και να ωριμάσουν για χάρη τους, ώστε να τους καταναλώσουν πάλι και να τους θρηνούν. (71) Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι, αλλά θρηνούν τους καρπούς και προσεύχονται στους θεούς, που τους γεννούν και τους δωρίζουν, να δημιουργήσουν πάλι άλλους καινούριους και να τους κάνουν να φυτρώσουν στη θέση εκείνων που χάθηκαν. Για τούτο πολύ σωστά λένε οι φιλόσοφοι πως όσοι δεν ασκούνται να καταλάβουν σωστά τις λέξεις, χρησιμοποιούν λανθασμένα τα πράγματα»

(Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί Ίσιδος και Οσίριδος», 379A έως C).

Ο Πλούταρχος, λοιπόν, υποστηρίζει, ότι η ανάσταση του θεού συμβολίζει την αναγέννηση της φύσης ύστερα από τον χειμερινό της λήθαργο.

Ο Μανίλιος μας πληροφορεί, ότι τα άστρα που θεωρούνταν και θεοί, όταν έδυαν και χάνονταν για μεγάλο χρονικό διάστημα έκαναν τους απλούς ανθρώπους να πιστεύουν, ότι ο θεός (άστρο) ήταν νεκρός. Κατά την επιτολή του άστρου, έλεγαν, ότι ο θεός με τον οποίον ταυτιζόταν είχε αναστηθεί ή είχε γεννηθεί :

«Οι άνθρωποι κοίταζαν την εξωτερική εμφάνιση της δημιουργίας δίχως να την καταλαβαίνουν. με κατάπληξη έβλεπαν το καινούργιο φως του σύμπαντος. Μερικές φορές θρηνούσαν επειδή πίστευαν πως το είχαν χάσει. ύστερα πάλι χαίρονταν επειδή τα άστρα έμοιαζαν να ξαναγεννιούνται [ακολουθεί αβέβαιο κείμενο]»

(Μανίλιος, «Αστρονομικόν», 1.25-112).

Το ίδιο ίσχυε και με τις τελετές του αστέρα Σείριου. Το άστρο αυτό ταυτιζόταν από τους Αιγυπτίους με τον Όσιρι και από τους Έλληνες με τον Διόνυσο. Επίσης, το ίδιο το ταύτιζαν οι Αιγύπτιοι με την Ίσιδα και οι Έλληνες με την Αθηνά. Τις πληροφορίες αυτές μας διασώζει ο Πλούταρχος στο «Περί Ίσιδος και Οσίριδος».

Σήμερα ξέρουμε, ότι στις 24 Ιουλίου κατά την επιτολή του Σείριου στην Αθήνα γιορταζόταν η γέννηση της θεάς Αθηνάς και το άστρο αυτό ευθυγραμμιζόταν με τον σηκό του Παρθενώνα της Ακρόπολης των Αθηνών.

Επίσης, τόσο οι Αιγύπτιοι όσο και οι Έλληνες, πίστευαν, ότι ο Όσιρις – Διόνυσος είχε πεθάνει και στην συνέχεια αναστηθεί:

«Συν τοις άλλοις, οι μύθοι για τους Τιτάνες και τα λεγόμενα Νυκτέλια έχουν αντιστοιχίες με το διαμελισμό του Οσίριδος, την ανάσταση και την αναγέννηση του. Το ίδιο και τα περί της ταφής, γιατί όπως οι Αιγύπτιοι, σύμφωνα με όσα ήδη έχουν λεχθεί, δείχνουν σε πολλά σημεία φέρετρα του Οσίριδος, έτσι και οι κάτοικοι των Δελφών πιστεύουν ότι τα λείψανα του Διονύσου απόκεινται στην πόλη τους…»

(Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί Ίσιδος και Οσίριδος», 364F).

Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν, ότι κάθε άνθρωπος αποτελείται από το Νοητό (θεϊκό στοιχείο) και από την Ύλη. Το πρώτο, για λόγους που δεν είναι απαραίτητο να αναφερθούν εδώ, έπρεπε να αφυπνισθεί. Η διαδικασία αυτή, αφύπνισης του εσωτερικού θείου, συμβολιζόταν μέσα από τα μυστήρια και τις τελετές της ανάστασης. Η αναγέννηση του Θείου, ήταν πρωτίστως μία εσωτερική νίκη του ανθρώπου η οποία εξελισσόταν στην οδό που στο τέλος τον ένωνε με το Θείον. Ο κοσμικός άνθρωπος για να το πετύχει αυτό, πρέπει να εναρμονιστεί (Νοητό – Ύλη) με τρόπο ανάλογο του σύμπαντος. Ο Πλάτων, λέει σχετικά:

«Η σωστή φροντίδα για όλα τα πράγματα είναι μία και μοναδική: να προσφέρεις στο καθένα τις οικείες τροφές και κινήσεις. Οικείες όμως και συγγενείς κινήσεις για το θεϊκό στοιχείο που υπάρχει μέσα μας είναι οι σκέψεις και οι περιφορές του σύμπαντος. Αυτές πρέπει να ακολουθούμε όλοι. Και τους δικούς μας κύκλους, που διαστρεβλώθηκαν κατά την γέννηση μας, πρέπει να τους επαναφέρουμε στην ορθή τροχιά μαθαίνοντας την αρμονία και την ομαλή περιφορά του σύμπαντος. Έτσι θα εξομοιώσουμε τη νόηση μας με το αντικείμενο της – ομοιότητα σύμφωνη με την πρωταρχική της φύση. Και με την εξομοίωση αυτή θα κατακτήσουμε την προδιαγεγραμμένη άριστη ζωή, έχοντας εκπληρώσει τον σκοπό που έθεσαν και θα συνεχίσουν να θέτουν πάντα στους ανθρώπους οι θεοί»

(Πλάτων, «Τίμαιος», 90c).

Αλλά και στην περσική θρησκεία, ο Ζωροάστρης πέθανε και αναστήθηκε:

«Ο Πλάτωνας αναφέρει ότι αυτός ο Ζωροάστρης, δώδεκα μέρες μετά τον θάνατο του, όταν είχε ήδη τοποθετηθεί πάνω στην πυρά, ξαναγύρισε στην ζωή…»

(Κλήμης, «Στρωματείς», Βιβλίο Πέμπτο, σελ 711).

Στέφανος Μυτιληναίος

Γιατί οι αρχαίοι Ελληνες ανάσταιναν τους θεούς τους

Στην αρχαία Ελλάδα, γράφει ο Μ. Τιβέριος, όπως και σε πολλές θρησκείες του αρχαίου κόσμου, απαντώνται παραδόσεις σύμφωνα με τις οποίες θεοί γνώρισαν τον θάνατο και στη συνέχεια την ανάσταση. Ο Διόνυσος είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα θεού που πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο

Ο Απρίλης είναι ο μήνας στη διάρκεια του οποίου έχουμε την πιο μεγάλη γιορτή των ορθοδόξων Χριστιανών, που είναι τα Πάθη και η Ανάσταση του Κυρίου. Ιδιαίτερα για τους Ελληνες η γιορτή αυτή αποκτά πρόσθετη σημασία, αφού αρκετές φορές η Ανάσταση του Θεανθρώπου συσχετίστηκε με την ανάσταση της ίδιας της φυλής, ενώ συγχρόνως τους θύμιζε και πανάρχαια θρησκευτικά και λατρευτικά δρώμενα που η αρχή τους χάνεται στο βάθος των αιώνων, σε χρόνους πολύ πριν από τον ερχομό του Σωτήρα.

Σε πολλές θρησκείες του αρχαίου κόσμου και στην αρχαία Ελλάδα απαντώνται παραδόσεις σύμφωνα με τις οποίες θεοί γνώρισαν τον θάνατο και στη συνέχεια την ανάσταση, όπως π.χ. ο φοινικικός Αδωνις ή ο ελληνικός Διόνυσος. Επειδή μάλιστα συχνά οι τεθνεώτες και αναστάντες αυτοί θεοί συμβαίνει να είναι θεοί της γονιμότητας, πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι η ιδέα αυτή του θανάτου και της ανάστασης εκ νεκρών είναι παρμένη από την ετήσια εναλλαγή των εποχών, όπου το νέκρωμα της φύσης κατά τη διάρκεια του παγερού χειμώνα το διαδέχεται το ξαναζωντάνεμά της κατά τη διάρκεια της ζωοδότρας άνοιξης. Επομένως με τα πάθη αυτά των θεών συμβολίζονται οι λειτουργίες της ίδιας της φύσης και, όπως είναι γνωστό, η πίστη συχνά εκφράζεται με συμβολισμούς.

Γύρω από τον ετήσιο αυτό αγώνα ανάμεσα στην ακαρπία και την ευφορία της γης υφάνθηκε και ο ιστός αρκετών αρχαίων μυστηριακών τελετών, γι’ αυτό ακριβώς και η συνήθης εποχή διεξαγωγής τους ήταν το τέλος του καλοκαιριού ή η αρχή του φθινοπώρου, με τα πρώτα πρωτοβρόχια. Τα μυστήρια, που γνώρισαν ιδιαίτερη άνθηση κατά τους χρόνους της ύστερης αρχαιότητας, υπόσχονταν στους μυημένους σ’ αυτά μόνιμη σωτηρία και μια ευτυχισμένη μετά θάνατον ζωή. Ετσι, σε δημόσιες αλλά κυρίως σε απόκρυφες τελετουργίες, οι πιστοί σκηνοθετούσαν τις διάφορες φάσεις αυτού του αγώνα, αναπαριστώντας τις ποικίλες περιπέτειες του πάσχοντος θεού τους.

Ο θάνατος και η ανάσταση

Οπως παρατηρεί ο Πλάτων, καθώς ο άνθρωπος πλησιάζει προς τον θάνατο αρχίζει να σκέπτεται για πράγματα που πριν δεν τον απασχολούσαν καθόλου, ενώ συγχρόνως αρχίζει να δίνει πίστη και σε δοξασίες υπερφυσικές. Ετσι και στην αρχαιότητα, πολλοί πίστευαν ότι με τις μυήσεις αυτές θα βοηθηθούν να κερδίσουν την πολυπόθητη αθανασία και ακόμη θα αποκτήσουν τη δυνατότητα και μετά θάνατον «να διασκεδάζουν και να χορεύουν» σε καταπράσινους λειμώνες στον καθαρό αέρα.

Ορισμένοι θρησκειολόγοι έχουν υποστηρίξει ότι η κεντρική ιδέα όλων αυτών των μυστηριακών θρησκειών ήταν ο θάνατος και η ανάσταση και έχουν συνδέσει τους σχετικούς μυστηριακούς μύθους με τα πάθη κάποιου θεού. Ετσι έχουμε τον θάνατο του Διονύσου, του Αττεως, του Οσίριδος. Στα μυστήρια που σχετίζονται με τους θεούς αυτούς συναντούμε ακολουθίες πένθους που στη συνέχεια τις διαδέχονται τελετουργίες χαράς και αγαλλίασης. Το αβάστακτο πένθος της Ισιδος για τον φόνο του αγαπημένου της αδελφού και συντρόφου, του Οσίριδος, που τον είχε κατακρεουργήσει ο θεός της σκιάς Σετ (ή Σεθ), σταματά όταν βρίσκει και συναρμολογεί όλα τα διαμελισμένα κομμάτια του, δίνοντάς του ξανά τη ζωή. Το ίδιο συμβαίνει και με τους πιστούς της. Μιμούμενοι τη θεά τους, αναζητούν τον Οσιρι, κτυπώντας με αλαλαγμούς τα στήθη τους. Μόλις ξαναντικρίζουν τον θεό, τότε τον θρήνο τον διαδέχεται ανείπωτη χαρά. Ο Πλούταρχος προτρέπει τα βάσανα της Ισιδας, όπως αναπαριστάνονται στις σχετικές τελετές, να γίνονται μαθήματα ευσέβειας και παρηγοριάς για όλους τους θνητούς που τους βρίσκουν τέτοια κακά.

Ο Ιούλιος Φίρμικος Ματερνός, πολιτικός και συγγραφέας του 4ου αι. μ.Χ., που αλλαξοπίστησε και έγινε Χριστιανός, μας παραδίδει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες σχετικές με παγανιστικές μυστηριακές τελετές. Ετσι ανάμεσα σε άλλα μας περιγράφει και μια σκηνή κατά την οποία μπροστά σε ένα ομοίωμα κάποιου θεού, που κείτονταν νεκρός πάνω σε ένα φορείο, εξελίσσονταν σκηνές οδυρμού και θρήνου.

Η «επίκλησις» του Διονύσου

[στη φωτό αριστερά, το θείον Βρέφος Διόνυσος με φωτοστέφανο]

Ο Διόνυσος, χωρίς αμφιβολία, ήταν κι αυτός ένας θεός της βλάστησης και σαν τέτοιος ήταν ένας πάσχων θεός, που πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο. Ωστόσο τα επεισόδια που σχετίζονται με τον θάνατό του, ο οποίος προκαλούσε τον μαρασμό της φύσης, μπορούμε να πούμε ότι δεν αποτελούσαν σημαντικό μέρος της όλης διήγησης. Εκτός από αναφορές στον βίαιο θάνατό του και τον διαμελισμό του υπήρχαν και παραδόσεις που έκαναν λόγο και για μια ομαλή κατάβασή του στον Αδη, προκειμένου να φέρει στον πάνω κόσμο, στον κόσμο των ζωντανών, τη μάνα του τη Σεμέλη.

Η κάθοδός του αυτή έγινε από την Αλκυονία λίμνη στη Λέρνα της Αργολίδας, για την οποία υπήρχε παράδοση ότι ήταν απύθμενη. Ετσι κανένας στην αρχαιότητα, ούτε και ο ίδιος ο αυτοκράτορας Νέρων, δεν είχε μπορέσει να μετρήσει το βάθος της. Στους Δελφούς, μέσα στο άδυτο του ναού του Απόλλωνος, «παρά το χρηστήριον», έδειχναν τον τάφο του θεού. Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, που έζησε προς τα τέλη του 1ου αι. π.Χ., μιλά για θρήνους κατά τη διάρκεια «των διονυσιακών παθών». Αλλά για τις τελετουργίες τις σχετικές με τον θάνατό του, όπως άλλωστε και γι’ αυτές που σχετίζονται με την ανάστασή του, ξέρουμε λιγοστά πράγματα. Κύρια αιτία ήταν η ευσέβεια των αρχαίων συγγραφέων που δεν ήθελαν να κοινοποιήσουν τίποτε «περί ων ου θέμις τοις αμυήτοις ιστορείν».

Ενα χαρακτηριστικό στοιχείο των τελετουργιών που συνδέονται με την ανάσταση του θεού ήταν και το κάλεσμά του, η «επίκλησις», από τους πιστούς του, που τον καλούσαν, ακόμη και με μικρές σάλπιγγες, να ανέβει και να παρουσιαστεί σ’ αυτούς.

Στον κόσμο των Ιώνων η «επιφάνεια» του θεού γινόταν κατά τη διάρκεια των Ανθεστηρίων. Ενα σημαντικό δρώμενο της γιορτής αυτής, που είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι γιορταζόταν και αυτή κατά τη διάρκεια της άνοιξης, ήταν ο ερχομός του θεού πάνω σ’ ένα τροχοφόρο πλοίο.

Το ότι ο Διόνυσος ερχόταν με ένα πλεούμενο πιθανόν να οφειλόταν στο ότι ο θεός είχε κατεβεί στον Κάτω Κόσμο μέσα από μια λίμνη, την Αλκυονία. Αλλά και ο Αριστοφάνης στους «Βατράχους» του βάζει τον Διόνυσο να κατεβαίνει στον Κάτω Κόσμο από μια περιοχή της Αθήνας, που την έλεγαν Λίμναι, και της οποίας το όνομα σαφώς υποδηλώνει και πάλι κάποια λίμνη ή έστω ένα βαλτότοπο.

Με τη θριαμβευτική επανεμφάνιση του θεού οι πιστοί του ξεσπούσαν σε ουρανομήκεις φωνές και χαρούμενα τραγούδια και ξεφάντωναν με χορούς και πανηγύρια. Και εκτός από πάσχοντες θεούς στην αρχαία μυθολογία υπάρχουν και ήρωες που είχαν κατορθώσει να νικήσουν τον θάνατο, όπως ο Ηρακλής, ο Ορφέας, ο Καπανέας κ.ά.

Μετά από τα παραπάνω μπορούμε να υποθέσουμε ότι το μέγα θαύμα της Ανάστασης του Χριστού, το σημαντικότερο ασφαλώς γεγονός της επίγειας ζωής Του, κατά το οποίο έχουμε τη νίκη της ζωής και την ήττα του θανάτου, έγινε πιο εύκολα κατανοητό από τους Ελληνες• και από τους υπόλοιπους ελληνίζοντες της όψιμης αρχαιότητας, που αποτελούσαν το πιο σημαντικό και συνάμα το πιο ζωντανό κομμάτι του τότε γνωστού και πολιτισμένου κόσμου. Γιατί ανάλογα συμβάντα διηγούνταν και για τους θεούς και ήρωες που είχαν στεριώσει και είχαν κυριαρχήσει στα μέρη τους πολύ πριν κάνει την εμφάνισή Του ο Ναζωραίος.

Μιχάλης Α. Τιβέριος, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Τα «Αδώνεια»: Ο θάνατος και η Ανάσταση του θεού Άδωνη

Στις παραδόσεις των λαών της ανατολικής μεσογείου , υπάρχουν τουλάχιστον 16 θεοί που βιώνουν το δράμα του θανάτου αλλά και ταυτόχρονα την λύτρωση της αναστάσεως.

Στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο εκτός από τον Δία/Φελχανό και τον Διόνυσο/Ζαγρέα , ο σημαντικότερος Θεός που πεθαίνει και ανασταίνεται , είναι ο Άδωνις

Σύμφωνα με την παράδοση ο Αδωνις ήταν γιός του Κινύρα κι της Σμύρνας. Όταν γεννήθηκε ήταν τόσο πανέμορφο μωρό που μόλις τον είδε η Θεά Αφροδίτη τον ερωτεύτηκε και για να μην τον χάσει τον έβαλε σε μία λάρνακα και τον εμπιστεύθηκε στην Περσεφόνη , την Θεά του κάτω κόσμου.

Όταν όμως ο Αδωνις μεγάλωσε , η Περσεφόνη θαμπωμένη και αυτή από την ομορφιά του , αρνήθηκε να τον επιστρέψει και τότε η Αφροδίτη ζήτησε την συνδρομή του Δία.Ο πατέρας των Θεών τότε έδωσε τον όμορφο νέο τα 2/3 του χρόνου στην Αφροδίτη και το 1/3 στην Περσεφόνη.

Η Αφροδίτη εγκατέλειψε τον Ολυμπο και ακολούθησε τον πανέμορφο νέο κάτω στην γη. Δυστυχώς όμως σε ένα κυνήγι αυτός σκοτώθηκε από ένα αφηνιασμένο κάπρο. Η Αφροδίτη απαρηγόρητη και με δάκρυα στα μάτια ζήτησε από την Περσεφόνη πίσω τον όμορφο νέο και τότε οι δύο Θεές αποφάσισαν να τον έχουν η κάθε μία για εξι μήνες τον χρόνο. Η διαμάχη των δύο Θεαινών συμβολίζει και διδάσκει ότι ο Ερωτας μπορεί να νικήσει ακόμη και τον θάνατο !

Από το αίμα του Αδώνιδος γεννήθηκαν τα τριαντάφυλλα και οι παπαρούνες και από τα δάκρια της Αφροδίτης οι ανεμώνες

Ο Αδωνις είναι ένας πανάρχαιος Θεός της ανατολής και η λατρεία του ήταν διαδεδομένη στην Συρία την Φοινίκη την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Από εκεί η λατρεία του πέρασε στην Κύπρο και από την Κύπρο στην Ελλάδα ήδη από τη αρχαική εποχή.

Σύμφωνα με την παράδοση ο τάφος του βρισκόταν στην Βηθλεέμ σε μία υπόγεια σπηλιά στα θεμέλια του Ναού της Θεάς Αστάρτης. Πιθανολογείται ότι το σημείο βρίσκεται εκεί που σήμερα είναι χτισμένος ο Ναός της Γεννήσεως.

Τα Αδώνεια

Σε ανάμνηση του θανάτου και της αναστάσεως του Θεού ετελούντο κάθε χρόνο τα Αδώνεια. Σε άλλες περιοχές η γιορτή γινόταν στα μέσα του μηνός Βοηδρομίωνος (Αύγουστος – Σεπτέμβριος ) και αλλού, στην κυρίως Ελλάδα την άνοιξη κατά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία.

Η πρώτη ημέρα των «Αδωνείων», που λεγόταν «Αφανισμός», ήταν ημέρα πένθους για το θάνατο του Θεού, που απεικονίσεις του τον παρουσιάζουν εστεμμένο με ταινίες που τις διακοσμούν ισοσκελείς σταυροί , με το στόλισμα των λεγόμενων «Κήπων του Αδώνιδος» (που τους φύτευαν και τους προετοίμαζαν οι γυναίκες οκτώ ημέρες πριν), καθώς και με μοιρολόγια και λυπητερές μουσικές από πένθιμο αυλό (τη λεγόμενη «γίγγρα»). Η δεύτερη ημέρα των εορτασμών η Εύρεσις (ανάστασις) ήταν ημέρα χαράς για την ανάσταση του Θεού εκ νεκρών και την ανάληψή του δίπλα στη Θεά Αφροδίτη για το μισό χρόνο.

Οι Κήποι του Αδώνιδος (Επιτάφιος)

Οι κήποι του Αδώνιδος ήσαν πανέρια η γλάστρες γεμάτες χώμα μέσα στις οποίες έσπερναν και καλλιεργούσαν ειδικά για τα Αδώνεια, πολύτριχο και αλλά φυτά ταχέως αυξανόμενα, καθώς και σιτάρι, κριθάρι, μαρούλι, μάραθο και διάφορα είδη λουλουδιών που τα περιποιούντο επί 8 ημέρες, κατά κύριο λόγο η αποκλειστικά, οι γυναίκες.

Την ημέρα του «Αφανισμού» οι λατρευτές κυρίως γυναίκες με λυμμένα τα μαλλιά τους, ξυπόλητες και γυμνόστηθες, περιέφεραν με θρήνους και οδυρμούς τα ομοιώματα του Θεού και τους «Κήπους» στους δρόμους των πόλεων και κατόπιν τα οδηγούσαν στη θάλασσα (ή σε πηγές και ποτάμια σε άλλες πόλεις), τα έριχναν στα νερά και παρακαλούσαν να επιστρέψει ο Θεός από τον κάτω κόσμο.

Στα «Αδώνεια» προσφερόταν ως θυμίαμα μύρα, ενώ ψάλλονταν και ειδικά άσματα, τα λεγόμενα «Αδωνίδια», από τα οποία έχει διασωθεί ένα πολύ αξιόλογο δείγμα. Πρόκειται για τον «Επιτάφιον Αδώνιδος» του Βίωνος. Σε κάποια από τα ανά τόπους «Αδώνεια» γίνονταν και μυήσεις σε Μυστήρια του Θεού (Ο Λουκιανός διασώζει ότι οι μύστες θυσίαζαν πρόβατο και έπαιρναν μετάληψη).

Αμέτρητοι οι «θεοί» που… σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν!

Ο Κρίσνα, το δεύτερο πρόσωπο της Ινδικής τριάδας αντίστοιχο της χριστιανικής τριάδας, ο οποίος ονομάζεται και «υιός θεού», σταυρώθηκε όπως και ο Ιησούς. Πρόκειται για την ενσάρκωση του Βισνού. Οι ουρανοί σκοτείνιασαν την ώρα του θανάτου. Ο Κρίσνα κατέβηκε στον άλλο κόσμο, και αναστήθηκε την τρίτη μέρα, και ανελήφθη στους ουρανούς. Ο Κρίσνα, θεωρείται επίσης «άνθρωπος και Θεός» καταρρίπτοντας το χριστιανικό επιχείρημα πως ο Ιησούς ήταν ο πρώτος άνθρωπος-θεός που νίκησε τον θάνατο.

Ο Πέρσης θεός Μίθρα αποκαλούνταν «ο καλός ποιμένας» και σταυρώθηκε τουλάχιστον μια χιλιετία πριν τον Ιησού, για να λυτρώσει την ανθρωπότητα.

Ο Ασσυροβαβυλώνιος Ταμμούζ (Damuzu) σταυρώθηκε και αναστήθηκε από την Αστάρτη.

Ο Άττις, αποκαλούμενος «ο αμνός του θεού» περνάει το μαρτύριο της σταύρωσης και ανασταίνεται.

Ο Μεξικανός Κετσατκοάτλ θανατώθηκε με σταύρωση και αναστήθηκε την τρίτη μέρα.

Ο Όσιρης σκοτώνεται από τον Σεθ, και ανασταίνεται από την Ίσιδα, ενώ ο γιος τους Ώρος σταυρώνεται μεταξύ δύο κλεφτών.

Ο Όντιν σταυρώθηκε στο δέντρο της ζωής, ενώ ο γιος του Μπάλντερ σκοτώνεται από τον πανούργο Λόκι με γκυ. Αμφότεροι ανασταίνονται.

Οι θεοί ΙΑΩ, και Χέσους σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν για να σώσουν την ανθρωπότητα χιλιάδες χρόνια πριν την εμφάνιση του Ιησού.

Ο Ίντρα αναπαριστάται με οπές από καρφιά.

Ο Χαλδαίος Κριτε και ο Ασιάτης Μπαλού αναφέρονται στα αντίστοιχα ιερά τους κείμενα ως «εσταυρωμένοι λυτρωτές».

Ο Αιγύπτιος Θούλις πέθανε στο σταυρό, θάφτηκε, αναστήθηκε και ανήλθε στους ουρανούς.

Ο μύθος της αρπαγής της Περσεφόνης (Αξιόκερσα κατά τα Καβείρια) περιέχει την κάθοδο στον Άδη, την παραμονή εκεί για ένα χρονικό διάστημα και την επιστροφή στη ζωή.

Ο μύθος της Ευρυδίκης.

Ο Ρωμαίος ήρωας Κουιρίνους, σταυρώθηκε και η γη σκοτείνιασε.

Η ανάσταση νεκρών και η νίκη επάνω στο θάνατο, δεν είναι λοιπόν μια ιδέα που γεννήθηκε στον χριστιανισμό. Στις αρχαίες θρησκείες υπήρξε πληθώρα θεών και ανθρώπων που είτε θυσιάστηκαν και ξαναγύρισαν στη ζωή, ή ήρθαν σε συμφωνία με τις θεότητες του Άδη να μοιράζουν τη ζωή τους ανάμεσα σε δύο κόσμους. Η ιδέα της ανάστασης πιθανολογείται πως προήλθε από την παρατήρηση της «νεκρανάστασης» της φύσης.

Οι εμπνευστές της χριστιανικής θρησκείας παρέλαβαν τους αρχαίους μύθους, τους άλλαξαν ελαφρώς και τους παρουσίασαν ως δική τους αποκάλυψη. Κανένας χριστιανός ιερέας δεν έχει απαντήσει ουσιαστικά στο ερώτημα, σε τι ακριβώς διαφέρει η σταύρωση κι η ανάσταση του θεού σας από τις αντίστοιχες των προαναφερθέντων θεών;

Τα βασικά συστατικά του μύθου εμφανίζονται στις παραδόσεις όλων σχεδόν των λαών της Μέσης Ανατολής και όχι μόνο. Η σταύρωση και η ανάσταση του Ιησού δεν είχε κάτι το πρωτότυπο να δείξει.

Ο ΑΡΙΘΜΟΣ 666

"Ο έχων νούν, ψηφισάτω τον αριθμό του Θηρίου. Αριθμός γάρ ανθρώπου και ο αριθμός αυτού, χξς". (Αποκάλυψη)

Μία μόνο πρόταση απο ένα βιβλίο, στάθηκε ικανή για να δημιουργήσει το απόλυτο σκηνικό τρόμου γύρω απο τον εντελώς παρεξηγημένο, αλλά και ιερό αριθμό 666.
Κατά τον Πυθαγόρα, ο αριθμός 6 είναι ο αριθμός της ψυχής.
Κατά τον κορυφαίο καθηγητή μαθηματικό Λευτέρη Αργυρόπουλο, ο αριθμός 6 είναι το εμβαδόν του ζωογονικού τριγώνου, το οποίο αποτελεί την ουσία της εξελίξεως της ψυχής διότι καταλαμβάνει ολόκληρη την επιφάνεια του.
Η ισχυροποίηση του αριθμού 6, αριθμού της ψυχής, διά του πολλαπλασιασμού με τον εαυτό του, δηλαδή 6 Χ 6 = 36, καθιστά την ουσία του αριθμού 36 ικανή να εκπροσωπήσει το πρώτο Γαλαξιακό αριθμητικό κύτταρο διά των 36 δεκανών του Ζωδιακού κύκλου, αντικατοπτρισμού των Αστερισμών. Συνεπώς ο αριθμός 36 είναι ο ενδιάμεσος χώρος, ο μεταξύ της ασάρκου καταστάσεως της ψυχής στην αρχική της υπόσταση του 6 και της τελικής κατάστασης της ώς 6 Χ 6 Χ 6 της τελειότητας του Ψυχογονικού κύβου.
Το γράμμα C έχει την αριθμητική τιμή 18 (6+6+6). Όμως απο τη χημεία γνωρίζουμε οτι ο άνθρακας (carbon) συμβολίζεται με το ίδιο γράμμα, δηλ. το C. Αυτός ο συμβολισμός δεν είναι τυχαίος διότι η μοριακή δομή του άνθρακα (C) χαρακτηρίζεται απο 6 πρωτόνια, 6 νετρόνια και 6 ηλεκτρόνια.
Η εκπληκτική Αλτάνη, στο βιβλίο της Άρρητοι Λόγοι γράφει τα εξής : Το τετράγωνο του 6 είναι 36. Ο αριθμός 36 είναι ο ενδιάμεσος χώρος αυτός που συνδέει και ενοποιεί το 6 στην πρώτη δύναμη, δηλαδή την Ψυχή.
Οι Πυθαγόρειοι λάμβαναν ιδιαιτέρως υπόψιν τον αριθμό 216 διότι μέσω αυτού, επικοινωνούσαν με τον Ψυχογονικό κύβο. Γιατί το 216 ; Διότι,
6 Χ 6 Χ 6 = 216.
Ο αριθμός 6 συνδέεται με την ανακάλυψη του Πυθαγόρειου θεωρήματος, του "ζωογονικού τριγώνου" διά του οποίου διατυπώθηκε το θεώρημα "το τετράγωνο της υποτείνουσας ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δύο άλλων πλευρών".
Τον αριθμό 216, ο Πυθαγόρας ονόμαζε "ψυχογονικό κύβο" και τον συσχέτιζε με τον ελάχιστο αριθμό των ημερών που χρειάζεται να γεννηθεί ένας άνθρωπος, δηλαδή 7Χ30 ημέρες = 210 + 6 = 216. Το 6 προστίθεται, διότι δηλώνει τις απαραίτητες ημέρες για να αρχίσει η κυοφορία του εμβρύου. Η εμψύχωση συνεπώς, πραγματοποιήται στον κύβο του αριθμού 6.
Το 666 είναι η διάμετρος ενός κύκλου του οποίου η περιφέρεια είναι 2093, αλλά το 2093 είναι η διαγώνιος ενός τετραγώνου του οποίου οι πλευρές είναι 1480, ο αριθμός της ελληνικής λέξης ΧΡΙΣΤΟΣ.

Ο αριθμός 666 συνδέεται άμεσα με τον γίγαντα Ελληνισμό, τον φόβο και τον τρόμο των Χριστιανών, για αυτό και τον ονόμασαν Σατανά, δηλαδή "εχθρός". Διότι ο Σατανάς των Χριστιανών, δεν είναι άλλος απο την Ελλάδα και τον Ελληνικό Πολιτισμό.
Ο αριθμός 666 είναι ο λεξάριθμος του ονόματος του προπάτορα της ελληνικής φυλής. Το όνομα του, ΙΑΠΕΤΟΣ. Με τον αριθμό αυτό συνδέεται και η Δήμητρα με την Περσεφόνη :
ΔΗΜΗΤΗΡ + ΚΟΡΗ = 666

Επίσης :
Η ΙΔΕΑ ΕΛΛΗΝ ΕΣΤΙ = 666
ΕΛΛΗΝΟΠΡΕΠΗΣ = 666
ΑΕΙ ΕΚΛΕΚΤΟΣ = 666
ΑΓΑΘΟΔΟΤΗΣ = 666

Βέβαια, κάποιος που είναι ΕΛΛΗΝΟΠΡΕΠΗΣ και ΑΓΑΘΟΔΟΤΗΣ, για τους Χριστιανούς είναι ο ίδιος ο Σατανάς εφόσον :
ΤΟ ΜΕΓΑ ΘΗΡΙΟΝ = 666

ΕΛΛΑΣ = 266
ΕΞΑΣ = 266

Αλλά 666 είναι και ο λεξάριθμος του Σείριου-Απόλλωνα : Ο ΣΕΙΡΙΟΣ Α'=666
Απόλλωνας. Αυτός που οι Χριστιανοί του πρόσθεσαν ένα ακόμα "υ" για να γίνει ο δικός τους Απολλύων. Αυτός που φέρει το Φώς, ο Εωσφόρος, όνομα που βεβηλώθηκε όταν αποδόθηκε στον "άρχοντα του σκότους".

Επίσης, σύμφωνα με τον καθηγητή Αργυρόπουλο, ο λεξάριθμος της λέξεως ΕΛΛΗΝ είναι ο αριθμός 123 ο οποίος αποτελείται απο τους τρείς πρώτους διαδοχικούς ακέραιους 1,2 και 3 οι οποίοι είναι και διαιρέτες του πρώτου τέλειου αριθμού, δηλαδή του 6.
Ας θυμηθούμε όμως και το "τρίς έξ" (666) του Αισχύλου. Στην αρχαία Ελλάδα, το παιχνίδι των κύβων παιζόταν με τρείς κύβους. Η μεγαλύτερη επιτυχία ήταν να φέρει ο παίχτης τρείς εξάρες. Έτσι, η φράση "τρίς έξ" έγινε παροιμία που λεγόταν σε περίπτωση μεγάλης επιτυχίας.

Η παρουσία των π και Φ στη Βίβλο του Ισλάμ

اعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم

“Δεν υπάρχει φίλος τόσος μεγάλος σαν Εκείνον” - Προφήτης Μωχάμεντ

Η παρουσία των π και Φ στη Βίβλο του Ισλάμ

Δεν θα ασχοληθώ στη σελίδα αυτή, με τις ποικίλες και βαρυσήμαντες εφαρμογές που έχει ο Χρυσούς Αριθμός Φ, ούτε ο λόγος π. Ο σκοπός μου είναι αποκλειστικά να δείξω πόσο έχουν επηρεάσει ή καθορίσει τις φαινομενικά σχηματικές γλωσσικές παραστάσεις ενός Άγιου Κειμένου, μιας Βίβλου. Πολλοί θα προβληματιστείτε με τις λεπτομέρειες που ακολουθούν, άλλοι θα χαμογελάσετε, άλλοι θα προσπεράσετε.
Κανένα πρόβλημα. Απευθύνομαι στους ΣΟΒΑΡΟΥΣ ερευνητές των γραφών. Αυτοί σίγουρα δεν θα χαμογελάσουν, ούτε θα προσπεράσουν. Γιατί ξέρουν ότι η ΙΣΤΟΡΙΑ άρχισε και θα τελειώσει στην Ελλάδα.


Το έτος 569 μΧ γεννήθηκε στη Μέκκα στην ένδοξη φυλή των Κουρεϊσιτών ένας άνδρας, κάτω από περίεργες, μεταφυσικές θα λέγαμε σήμερα, συνθήκες. Απόγονος του Ισμαήλ και γιος του Αμπτάλλα και της Αμίνα.
Αυτός ο άντρας γονάτισε μέσα σε μια σπηλιά σκαμμένη στο βράχο, στις γεμάτες πέτρες πλαγιές του βουνού Ίρα, στην Αραβία και προσευχήθηκε στον Παντοδύναμο με καθαρή κι αμόλυντη πίστη. Η προσευχή του με το πέρασμα του χρόνου, έγινε συνειδητή επικοινωνία με το Θεό. Τα πέπλα που σκέπαζαν το νου έφευγαν το ένα μετά το άλλο. Μέχρι που ήρθε η φώτιση μέσα στη σκοτεινή σπηλιά. Μια φωνή έφτασε ως την καρδιά του και του είπε: “Εσύ είσαι Εκείνος. Εσύ είσαι ο Αγγελιοφόρος του Θεού”. Το όνομά του, Μωχάμεντ.
Αυτός έμελλε να φέρει την ανατολή μιας νέας θρησκείας, της θρησκείας του Ισλάμ. Δεν είναι προφήτης γιατί δεν προφήτεψε κάτι, όπως οι πριν από αυτόν. Άλλωστε είχε πει: “Εγώ, δεν έχω να σας επιδείξω θαύματα, όπως οι άλλοι προφήτες. Σας φέρνω το Λόγο του Θεού”. Με τις καθοδηγήσεις του Αγγέλου Γαβριήλ, ολοκλήρωσε σε προφορικό λόγο όλα τα κεφάλαια της Βίβλου, δηλαδή του Κορανίου. Δεν θα σταθώ στην ιστορία του Ισλάμ, ούτε στις μετακινήσεις του Ρασούλ από τη Μέκκα στη Μεδίνα, την αρχαία πόλη Λαθρίππα όπου υπήρχε ενεργό ιερό της Θεάς Αθηνάς. Θα προχωρήσω στο ίδιο το Κοράνι.
Η λέξη Κοράνι, πιο σωστά στα Αραβικά Κουράν - قرآن, προέρχεται από το ρήμα κάρα’α που σημαίνει, “απαγγέλλω” κι αποτελείται από 114 κεφάλαια (سورة). Ο αριθμός 114 είναι διαιρετέος με το 19, ήτοι 19*6=114. Το 114 προκύπτει από τη διαίρεση του κύκλου με το π, ήτοι 360/π, όπου π=3,14159 και το 19 εκτός του ότι είναι ο Μετωνικός Αριθμός, προκύπτει επίσης σαν δεκαπλάσιο του π/Φ, όπου Φ=1,618034.
Οι σούρα που είναι πολλαπλάσια του 19, στην Άγια Βίβλο του Ισλάμ.
Η 19^η Σούρα έχει την ονομασία "Μάριαμ" (مريم ) κι είναι αφιερωμένο στην Αειπάρθενο Μαρία, μητέρα του Ιησού (Ίσα, عيسى στα Αραβικά).
Σημειώστε, ότι μέσα στο Τζαμί δεν θα δείτε καμία αγιογραφία γιατί η θρησκεία δεν δέχεται τους αγίους. Δεν θα δείτε ζωγραφισμένη καμία μορφή από κανέναν προφήτη. Όμως, υπάρχει στην ανατολική πλευρά του τεμένους ένα κούφωμα στον τοίχο, μια θυρίδα, τόση όση μπορεί να καθίσει εκεί ένας άνθρωπος. Αυτή η θέση είναι φόρος Τιμής σε αυτή τη γυναίκα, τη Μαρία, τη μητέρα του Ιησού. Συμβολίζει το μικρό μέρος όπου γέννησε τον Υιό της, τον Ιησού, το Ρούχ Αλλάχ (την Πνοή του Θεού).
Η Σούρα απαρτίζεται από 98 εδάφια. Το πρώτο εδάφιο της Σούρα απαρτίζεται από πέντε γράμματα “Κάφ, χε, για, αίν, σάντ” كهيعص

Η 38^η Σούρα έχει την ονομασία Σάντ (ص, από το αντίστοιχο γράμμα Σάντ του Αραβικού αλφαβήτου. Έχει 88 εδάφια.
Το πρώτο εδάφιο είναι στα αραβικά, ص و القرآن ذي الذكر  - “Σαντ, ουά αλκουράν αν δι αλδίκιρ”, με νόημα: Σάντ. (ορκίζομαι) στο Κοράν που είναι γεμάτο από προειδοποιήσεις. Αυτό είναι η Αλήθεια.

Η 57^η Σούρα έχει την ονομασία Αλ Χαντίντ (الحديد), που σημαίνει “Ο σίδηρος”.
Έχει 29 εδάφια. Το πρώτο εδάφιο στα αραβικά είναι, سبح لله ما في السماوات و الأرض و هو العزيز الحكيم - “Σουμπάχα λιλλάχι μαφί ασαμαουάτι ουά αλάρντι ουά χούα αλαζίζ αλχακίμ”, του οποίου το νόημα είναι “Ας υμνήσουν τη Δόξα του Θεού ότι βρίσκεται στους ουρανούς και στη γη. Γιατί είναι ο Παντοδύναμος, ο Πάνσοφος”.

Η 76^η Σούρα έχει την ονομασία Αντ-Ντάχρ (الدهر) που σημαίνει “Ο Χρόνος” ή την ονομασία Αλ Ινσάν (الانسان) που σημαίνει “Ο Άνθρωπος”. Αυτή η διπλή κατά κάποιο τρόπο ονομασία, οφείλεται στη λέξη Ινσάν που εμπεριέχεται στο πρώτο εδάφιο.
 Η Σούρα έχει 31 εδάφια και το πρώτο εδάφιο στα αραβικά είναι,

هل اتى على الانسان حين من الدهر لم يكن شيئا مذكورا

 “Χάλ άτα άλα αλινσάνι χίνουν μίνα αντάχρι λαμ γιάκουν σάιαν μαδκουράν”, που σημαίνει “Μήπως υπήρξε -για τον Άνθρωπο- μια μεγάλη περίοδος Χρόνου, που τίποτε δεν ήταν γνωστό (δεν είχε αναφερθεί);

Η 95^η Σούρα έχει την ονομασία Ατ- Τίν (التين) που σημαίνει “Το σύκο”. Η Σούρα έχει 8 εδάφια. Το πρώτο εδάφιο στα αραβικά είναι, و التين و الزيتوت - “Ουά ατίν ουά αζαϊτούν” με νόημα, “Με το σύκο και την ελιά”.

Η 114^η Σούρα έχει την ονομασία Αν-νάς (الناس) που σημαίνει “Η Ανθρωπότητα”. Έχει 6 εδάφια και ξεκινά με το πρώτο εδάφιο στα αραβικά قل اعوذ برب الناس - “Κούλ. Άουδου μπιράμπι ανάσι”, που σημαίνει, “Λέγε: Επιδιώκω για καταφύγιό μου τον Κύριο της Ανθρωπότητας”.



Copyright © by Faiza Kodona 1997-2007. All rights reserved.

 

O ΨΥΧΟΓΟΝΙΚΟΣ ΚΥΒΟΣ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΑ

Ο Ψυχογονικός κύβος του Πυθαγόρα

Ο Πυθαγόρας, “ο οποίος θα διαφέρει των άλλων ανθρώπων κατά το κάλλος και τη σοφία και θα γίνει ωφέλιμος εις το ανθρώπινο γένος” -κατά το χρησμό της Πυθίας, είναι ο μέγιστος Έλληνας μαθηματικός, φιλόσοφος και αρχηγέτης μεγάλου θρησκευτικοπολιτικού κινήματος, μίλησε για την ουσία των όντων, τους αριθμούς. Το Σύμπαν προήλθε από το υπάρχον χάος μέσα από τη μορφή, δηλαδή το μέτρο και την αρμονία. Πρώτος ο Πυθαγόρας το ονόμασε Κόσμο, δηλαδή Τάξις, εξ αιτίας της αρμονίας που επικρατούσε σε αυτό.
Στην σχολή του, που στην είσοδό της υπήρχε ένα άγαλμα του Ερμή του Λογίου, με την επιγραφή “Εκάς βέβηλοι”, δίδασκε τους αριθμούς κατά βάση και πολλά άλλα επιστημονικής ή εσωτερικής φύσης θέματα. Οι αριθμοί, η γεωμετρία και η μουσική οδηγούν στην κατανόηση των κοσμικών φαινομένων.
Οι βασικές γραμμές διδασκαλίας του για τους αριθμούς, ειδικά για τους πρώτους δέκα από αυτούς, είναι:
Η Μονάδα αντιστοιχούσε με το πνεύμα, τον αιθέρα, την ενέργεια, τη δύναμη από τη οποία γίνεται το παν.
Η δυάδα είναι η ύλη που αποτελείται από νερό και γη.
Η τριάδα είναι ο Χρόνος σαν θεότητα, δηλαδή το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
Η τετράδα είναι ο Χώρος, η τάξη του Κόσμου. Εδώ βρίσκεται η περίφημη Τετρακτύς, πάνω στην οποία δομήθηκε το καμπαλιστικό Δέντρο της Ζωής.
Τι είναι όμως η Τετρακτύς; Δέκα συμβολικές στιγμές (τελείες).
Τη θεωρία της τετρακτύος προώθησε ο Πυθαγόρας, η οποία συνέδεσε την ύπαρξη των δέκα σωμάτων του δικού μας Ηλιακού Συστήματος. Η επιστήμη γνώριζε μόνο επτά τέτοια σώματα, αλλά η πρόσφατη αστρονόμοι έχουν ανακαλύψει άλλα τρία σώματα: τον Ουρανό, τον Ποσειδώνας και τον Πλούτωνα.
Το σύμβολο της τετρακτύος είναι το ακόλουθο:

.	.	.	.	.	.	.
.	.	.	.	.	.	.
.	.	.	.	.	.	.
.	.	.	.	.	.	.

Αυτό το σχήμα όπως το χρησιμοποιούσαν οι Πυθαγόρειοι, αποτελείται από δέκα στιγμές τακτοποιημένες σε ένα τριγωνικό πρότυπο, όπως ακριβώς εδώ. Συνδέοντας τις στιγμές με διαφορετικούς τρόπους, προκύπτουν πολλά τρίγωνα και ορθογώνια σχήματα, όλα φιλικά συνδυασμένα με το Πυθαγόρειο μαθηματικό σύστημα με νοήματα και όρους μέσω των οποίων εξηγούσε το πως αντιλαμβανόταν και κατανοούσε τις αλήθειες της Παγκοσμιότητας.
Η Τετρακτύς είναι η πηγή της Δημιουργίας. Σε αυτήν ορκιζόταν οι Πυθαγόρειοι. Είναι το άθροισμα των αριθμών 1, 2, 3, 4.
Η τετράδα σημειώνει ακόμα τα “κοσμικά σώματα” των τεσσάρων στοιχείων από τα οποία συντάχθηκε το Κοσμικό Σύμπαν, το τετράεδρο, το οκτάεδρο, το εικοσάεδρο και τον κύβο.
Η πεντάδα συμβολίζει τα πέντε στοιχεία από τα οποία σύγκειται ο Κόσμος, δηλαδή τη γη, το νερό, τον αέρα, τη φωτιά και τον αιθέρα. Τα πέντε αντίστοιχα πολύεδρα που συμβολίζουν τα παραπάνω στοιχεία είναι κύβος, εικοσάεδρο, οκτάεδρο, τετράεδρο, δωδεκάεδρο. 

Οι αριθμοί 3, 4, 5 είναι ιεροί αριθμοί και λαμβάνονται σαν Τριάδα. Το άθροισμα των τετραγώνων των δύο πρώτων αριθμών δίνει το τετράγωνο του τρίτου αριθμού. Το άθροισμα των αριθμών υψωμένων στον κύβο δίνει τον αριθμό 216, που παριστά το ψυχογονικό κύβο με πλευρά τον αριθμό 6. Αυτοί οι αριθμοί ή πιο συγκεκριμένα ο αριθμός 216 συνδέονται με τα τρία εδάφια της Εξόδου, όπου καθένα έχει 72 γράμματα.

Η εξάδα συμβολίζει τα έξι είδη εμψύχων όντων. Τους θεούς, τους δαίμονες, τους ήρωες, τους ανθρώπους, τα ζώα και τα φυτά. Είναι Ιερός αριθμός και ονομάζεται Γάμος γιατί εκτός του ότι συνδέεται με τις μετεμψυχώσεις (είναι η πλευρά του ψυχογονικού κύβου), είναι τέλειος αριθμός, δηλαδή το άθροισμα των μερών του δίνει πάλι το 6. 6/6=1, 6/3=2, 6/2=3, 1+3+2=6. Είναι το εμβαδόν ορθογωνίου τριγώνου με πλευρά την Ιερή Τριάδα, 3,4,5.
Η επτάδα παριστάνει τους επτά πλανήτες του Ηλιακού συστήματός μας και το νόμο εξέλιξης. Είναι Ιερός αριθμός και σημειώνει τις φάσεις της Σελήνης. Θεωρείται παρθένος, αμήτορας, ηγεμόνας, άρχοντας όλων, ένα θεό, “αεί όντα”, επτάφωτο, επτάψυχο, επτάπατο (πολύ εχέμυθο). Τον αφιέρωσαν στην έκφραση εκείνη του Ενός που αποκαλείται “Η Θεά Αθηνά” της οποίας κύριος αριθμός είναι το 92, που σημειώνει τα 92 στοιχεία της ύλης.
Η οκτάδα υποδηλώνει τις οκτώ ουράνιες και τους οκτώ φθόγγους της μουσικής κλίμακας, δηλαδή την Αρμονία του Κόσμου.
Η εννεάδα δείχνει του εννέα κοσμικούς χώρους του Στερεώματος.
Η δεκάδα είναι αυτό καθ’ εαυτό το Σύμπαν.
Η τετρακτύς η οποία αποτελείται από 10 σημεία, μεταφέρεται και γίνεται η βάση του Δέντρου της Ζωής, στην Καμπάλα. Ονομάζονται τα σημεία αυτά Σεφιρότ, πληθυντικός της λέξης σεφίρα. Κατά πάσα πιθανότητα τα 72 Ονόματα του Θεού ανήκουν στην τέταρτη ή στην έκτη σεφίρα αλλά υπάρχουν υπόνοιες ότι πιθανά να έχουν σχέση με την πρώτη, έκτη, ένατη και δέκατη σεφίρα. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι συσχετίζονται με την πρώτη σεφίρα και τον Άγγελο Μετατρόν τον Εξουσιαστή τους ή Αυτόν που του ανήκουν τα Ονόματα. Οι πηγές της παράδοσης, λένε ότι αυτός ήταν που περιόρισε μαζεύοντας τον Ουρανό και μετασχημάτισε μέσα του έναν άγγελο από φωτιά, με 36 ζευγάρια από φτερά, για να συνεχίσει τις ημέρες του αν ένας ουράνιος γραμματέας, ένας ουράνιος νομοδιδάσκαλος.
Επιστρέφοντας στην Ιερή Τετρακτύ, θα αναλύσω κάποια στοιχεία της: Στο σχέδιο δίπλα, παρατηρούμε ότι μέσα στο ισόπλευρο τρίγωνο που παράγεται αν ενώσουμε τις 10 στιγμές, υπάρχει εγγεγραμμένο ένα κανονικό εξάγωνο.

Οι αριθμοί που εισέρχονται στο ισόπλευρο τρίγωνο δίπλα, δίνουν το πρώτο μαγικό τετράγωνο, αυτό του Κρόνου με 9 αριθμούς. Ένα κανονικό εξάγωνο είναι εγγεγραμμένο μέσα σε ένα ισόπλευρο τρίγωνο.

Το 3 και το 6 έχουν βασική σημασία. Η πλευρά του εξαγώνου στα μαγικά τετράγωνα έχει αριθμό 111 και το τελικό άθροισμα είναι 666, 111*6=666, ενώ του τριγώνου η πλευρά είναι 15 και το τελικό άθροισμα 45 15*3=45. Όμως αν αφαιρέσουμε το 45 από το 666 προκύπτει ο αριθμός 621, που είναι 3*207, υπενθυμίζω ότι 207 είναι το Αίν Σοφ. Η Θεότητα του Χρόνου, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Οι ερευνητές ίσως εδώ αναγνωρίσουν τις κυριότητες του Σαββάτου και της Κυριακής.
Έχοντας σαν κέντρο τη μεσαία στιγμή της τρίτης σειράς φέρουμε ευθείες γραμμές που να ενώνουν τις κορυφές του τριγώνου - οι ευθείες γραμμές αυτές είναι και ταυτόχρονα τα ύψη του τριγώνου- και περιγράφουμε έξι κύκλους που να εφάπτονται του σημείου τμήσης του ύψους με την βάση. Συνεχίζοντας την χάραξη ακόμα έξι κύκλων που να εφάπτονται των έξι προηγούμενων και έχουν σαν κέντρο τους τις προηγούμενες ευθείες γραμμές, σχηματίζεται τελικά το σχέδιο που βλέπετε δίπλα, το οποίο καλείται Κύβος του Μετατρόν. Είναι ο ψυχογονικός κύβος του Πυθαγόρα.

Σε μια ελεύθερη σκιαγράφηση του κύβου αυτού, λαμβάνεται αυτό το σχέδιο που βλέπετε δίπλα, το οποίο παριστά με γλαφυρό τρόπο την παραγωγή των 72 ονομάτων από την Ιερά Τετρακτύ.
Το σχέδιο αυτό ονομάζεται “λουλούδι της ζωής” και κάθε πέταλο δείχνει από ένα όνομα του Θεού.

 

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝ

Ο Παρθενώνας, ναός χτισμένος προς τιμήν της Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης της Αθήνας, υπήρξε το αποτέλεσμα της συνεργασίας σημαντικών αρχιτεκτόνων και γλυπτών στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα. Η εποχή της κατασκευής του συνταυτίζεται με τα φιλόδοξα επεκτατικά σχέδια της Αθήνας και της πολιτικής κύρους που ακολούθησε έναντι των συμμάχων της κατά την περίοδο της αθηναϊκής ηγεμονίας.

Ο Παρθενώνας αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής πολιτείας και τον κολοφώνα του δωρικού ρυθμού. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.Χ. στα Μεγάλα Παναθήναια, ενώ ο γλυπτός διάκοσμος περατώθηκε το 433/2 π.Χ. Σύμφωνα με τις πηγές, οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του γλυπτού διάκοσμου. Είναι ένας από τους λίγους ολομάρμαρους ελληνικούς ναούς και ο μόνος δωρικός με ανάγλυφες όλες του τις μετόπες. Πολλά τμήματα του γλυπτού διακόσμου, του επιστυλίου και των φατνωμάτων της οροφής έφεραν γραπτό διάκοσμο με κόκκινο, μπλε και χρυσό χρώμα. Χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο, εκτός από το στυλοβάτη που κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο.

Το πτερό είχε 8 κίονες κατά πλάτος και 17 κατά μήκος. Η τοποθέτηση των κιόνων είναι ασυνήθιστα πυκνή με αναλογία διαμέτρου κίονα και μετακιόνιου διαστήματος 1:2,25 (πρβλ. την αναλογία 1: 2,32 στο ναό του Δία στην Ολυμπία και 1:2,65 στο ναό της Αφαίας στην Αίγινα). Στις στενές πλευρές υπήρχε και δεύτερη σειρά 6 κιόνων που δημιουργούσε την ψευδαίσθηση δίπτερου ναού. Μια άλλη ιδιομορφία ήταν η ύπαρξη ζωφόρου που περιέτρεχε το σηκό σε όλο του το μήκος και αποτελεί ίσως την πιο φανερή από τις ιωνικές επιδράσεις. Οι μετόπες της ανατολικής πλευράς απεικονίζουν τη Γιγαντομαχία. Στην δυτική παριστάνεται Αμαζονομαχία, στη νότια Κενταυρομαχία και στη βόρεια σκηνές από τον Τρωικό πόλεμο.

Η ζωφόρος απεικονίζει την πομπή των Παναθηναίων, την πιο μεγάλη θρησκευτική γιορτή των Αθηνών.Είχε 160 μήκος και σχεδόν ένα μέτρο πλάτος.Υπάρχουν ενδείξεις πως η ζωφόρος ολοκληρώθηκε αφού οι λίθοι που την αποτελούσαν είχαν υψωθεί στο κτίριο. Αν και η ζωφόρος λαξεύθηκε από ένα μεγάλο αριθμό τεχνιτών, το συνολικό σχέδιο είχε εκπονηθεί από ένα μόνο καλλιτέχνη. Το όνομα αυτό δεν είναι γνωστό αλλά υποθέτουμε πως είναι ο Φειδίας ή ένας από τους μαθητές του. Το θέμα της ζωφόρου είναι πρωτοποριακό, γιατί δεν διηγείται ένα μυθολογικό αλλά ένα πραγματικό γεγονός. Είναι η στιγμή της πομπής και της παράδοσης του πέπλου από τον λαό της Αθήνας στη προστάτιδα θεά Αθηνά.. Στη δυτική πλευρά της ζωφόρου φαίνεται η ετοιμασία στον Κεραμεικό. Στην ανατολική πλευρά, όπου ήταν και η είσοδος του ναού παριστάνονταν η Αθηνά, ο Ζευς, η Ήρα και άλλοι θεοί, που ήρθαν να πάρουν μέρος στην πομπή και ανάμεσά τους εμφανίζεται παιδί που παραδίνει στον ιερέα τον πέπλο. Την σύνταξη, την πορεία και το τέρμα εκπροσωπούν 400 μορφές ανθρώπων και θεών, 200 μορφές ζώων, όπως πρόβατα, βόδια και άλογα. Η μεγάλη ποικιλία των παρισταμένων, η θελκτική σεμνότητα των παρθένων, η ελεύθερη και αβίαστη στάση των συνδιαλεγομένων ανδρών, η ζωηρότητα των αλόγων, η δύναμη των δυστροπούντων βοδιών και τέλος η χάρη όλων των μορφών και των κινήσεων καθιστούν τη ζωφόρο, όχι μόνο αυθεντική ταινία της θρησκευτικής πομπής των Παναθηναίων και διαρκές μνημείο της δόξας των Αθηνών αλλά και αριστουργηματικό έργο του μεγάλου καλλιτέχνη του Παρθενώνα. Στο ανατολικό αέτωμα, πάνω από την είσοδο, παρουσιάζονταν η γέννηση της Αθηνάς.Στο δυτικό αέτωμα,αυτό που ήταν ορατό από τα Προπύλαια βρισκόταν η διαμάχη Αθηνάς και Ποσειδώνα για την κατοχή της αττικής γης.Η Αθηνά πρόσφερε το δέντρο της ελιάς και ο Ποσειδώνας έκανε να αναβλύσει θαλασσινό νερό από τον βράχο. Άνθρωποι και θεοί αποφάσισαν πως η Αθηνά είχε κάνει το καλύτερο δώρο και έτσι έγινε αυτή η προστάτιδα θεά της πόλης.

Στο εσωτερικό υπήρχε δίτονη (διώροφη) δωρική κιονοστοιχία σχήματος «Π», που δημιουργούσε ένα υπερώο, από το οποίο οι επισκέπτες μπορούσαν να θαυμάσουν από διάφορα σημεία το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς. Στον οπισθόδομο φυλασσόταν ο θησαυρός, δηλαδή τα πολύτιμα αφιερώματα της Αθηνάς. Η οροφή του στηριζόταν σε τέσσερις ιωνικούς κίονες. Η στέγη ολόκληρου του ναού, μαζί με τους στρωτήρες, τους καλυπτήρες και τα ακροκέραμα, ήταν μαρμάρινη, αλλά στηριζόταν σε μεγάλες ξύλινες δοκούς.

Παρθενώνας, δυτική πλευρά

Ο Παρθενώνας παρουσιάζει τέλεια αρμονικές αναλογίες μέχρι την παραμικρή του λεπτομέρεια· μολονότι ο ναός αυτός ήταν μεγαλύτερος από τους άλλους δωρικούς ναούς της εποχής του (με 8x17 κίονες, αντί για 6x13 που συνηθίζονταν τον 5ο αι. π.Χ.), οι αναλογίες του ήταν τόσο αρμονικές, ώστε να του προσδίδουν εκπληκτική ομοιογένεια μορφής, μνημειώδη μεγαλοπρέπεια και πρωτοφανή χάρη σε σύγκριση με τους πιο βαρείς δωρικούς προκατόχους του.

Στη φήμη του ναού συνέτειναν και οι ασύλληπτες εκλεπτύνσεις, οι αδιόρατες αποκλίσεις από την κατακόρυφο και την οριζόντια κατεύθυνση και οι αρμονικές αναλογίες. Ο στυλοβάτης παρουσίαζε ελαφρά τυμπανοειδή καμπύλωση, οι ραδινοί κίονες απέκλιναν από την κατακόρυφο προς το κέντρο του ναού και η συνολική σχεδίαση ήταν πυραμιδοειδής. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχανόταν μία κίνηση προς τα μέσα και προς τα πάνω που μετέτρεπε τον Παρθενώνα σε ένα παλλόμενο οργανικό σύνολο. Η ένταση των κιόνων (ένα ανεπαίσθητο «φούσκωμα» στο μεσαίο τμήμα τους) απέδιδε οπτικά το γεγονός ότι οι κίονες σήκωναν μεγάλο βάρος. Οι αναρίθμητες αυτές λεπτότητες σχεδιάστηκαν με μεγαλοφυή τρόπο και εκτελέστηκαν με απαράμιλλη μαθηματική ακρίβεια.

Ο Παρθενώνας στην ιστορία

Λίγο-πολύ η ιστορική πορεία του Παρθενώνα ακολουθεί εκείνη της Ακρόπολης ως σύνολο, αν και οι περισσότερες μαρτυρίες επικεντρώνεται στο επιβλητικό κεντρικό μνημείο. Ναός της Αθηνάς πάνω στην Ακρόπολη αναφέρεται ήδη από τον Όμηρο τον 8ο αι. π.Χ. Ο παλιότερος αρχαιολογικά βεβαιωμένος ναός είναι ένας πώρινος ναός της Αθηνάς Πολιάδος, του οποίου τα θεμέλια βρέθηκαν ανάμεσα στο Ερέχθειο και το μεταγενέστερο Παρθενώνα και είναι σήμερα σκεπασμένα. Αυτός ο ναός χρονολογείται το αργότερο γύρω στο 525 π.Χ. Υπάρχει όμως και η άποψη ότι τότε επισκευάστηκε μόνο η ανωδομή του και ότι τα ίδια τα θεμέλια ανήκουν σε πρωιμότερη φάση, γύρω στο 570 π.Χ. Αυτός ο ναός καταστράφηκε το 480 π.Χ. από τους Πέρσες. Το 454 π.Χ. μας πληροφορούν όμως οι πηγές ότι μεταφέρθηκε στο σηκό αυτού του ναού το ταμείο της Αθηναϊκής Συμμαχίας από τη Δήλο, άρα θα πρέπει να ήταν επισκευασμένος και να λειτουργούσε. Το οριστικό τέλος αυτού του ναού δεν είναι γνωστό. Αναφορές στις πηγές ερμηνεύονται ως ενδείξεις ότι ήταν ακόμα σε χρήση το 406/5 π.Χ. Ο Παυσανίας πάντως δεν τον αναφέρει στην περιγραφή του της Ακρόπολης το 2ο αι. μ.Χ.

Σύμφωνα με μια αμφισβητούμενη θεωρία, ένας ναός της Αθηνάς Παρθένου στη θέση του κλασικού Παρθενώνα συνυπήρχε με το ναό της Αθηνάς Πολιάδος ήδη από το 560 π.Χ. περίπου (ο λεγόμενος εκατόμπεδος ή Urparthenon). Σε κάθε περίπτωση,αμέσως μετά τη μάχη του Μαραθώνα αρχίζει να χτίζεται ο Παρθενώνας (Προπαρθενών Ι) το 490 π.Χ., έμεινε όμως ημιτελής, μέχρι το ύψος μερικών σπονδύλων των κιόνων του. Το 480-479 π.Χ. καταστρέφεται από τους Πέρσες μαζί με τα άλλα μνημεία της Ακρόπολης. Μετά την επιστροφή των Αθηναίων στην πόλη οι σπόνδυλοι του κατεστραμμένου ναού χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό στο βόρειο τείχος της Ακρόπολης, όπου είναι μέχρι σήμερα ορατοί για τον επισκέπτη που κοιτάζει το βράχο από την πλευρά της οδού Αθηνάς και το Μοναστηράκι.

Αμέσως μετά ο Κίμων ανέθεσε την κατασκευή ενός δεύτερου Παρθενώνα στον αρχιτέκτονα Καλλικράτη (Προπαρθενών ΙΙ). Και αυτό το εγχείρημα όμως έμεινε ημιτελές με το θάνατο του Κίμωνα το 450 π.Χ. Το 447/6 π.Χ. αρχίζει σύμφωνα με τις πηγές η λατόμευση μαρμάρου για ένα νέο, μεγαλύτερο Παρθενώνα, αυτόν που θα ολοκληρωθεί τελικά στα πλαίσια του οικοδομικού προγράμματος του Περικλή για την Αθήνα.

Ο Παρθενώνας διατηρήθηκε άθικτος έως και τους Μακεδονικούς χρόνους. Αντίθετα, μάλιστα, μετά τον Γρανικό, στον Παρθενώνα αναρτήθηκαν ως τρόπαια χρυσές ασπίδες, λάφυρα της νίκης του Αλέξανδρου. Οι πρώτες καταστροφές έγιναν επί Λάχαρη, τον οποίο όρισε τύραννο των Αθηνών ο Κάσσανδρος, σύμφωνα με την αφήγηση του Παυσανία. Αυτός απέσπασε τις ασπίδες από τον Παρθενώνα, το χρυσάφι και τα κοσμήματα από το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς. Καταστροφές υπέστη και ο οπισθόδομος του ναού, όταν τον χρησιμοποίησε ως προσωπικό του κατάλυμμα ο Δημήτριος ο Πολιορκητής.

Στους Ρωμαϊκούς χρόνους δεν καταγράφονται αλλαγές στον Παρθενώνα, που συνεχίζει να διατηρεί αναλλοίωτη τη φυσιογνωμία και την αίγλη του ακόμη και στους μεταχριστιανικούς αιώνες, παρόλο που επί εποχής Ιουστινιανού η πομπή των Παναθηναίων δεν ανέβαινε πια στον Παρθενώνα και είχε χαθεί πλέον κάθε λατρεία δημόσια ή ιδιωτική σύμφωνα με το Λατίνο ρήτορα Κλαύδιο Μαμερτίνο του 4ου αιώνα.

Στους Βυζαντινούς χρόνους -αν και γλύτωσε ο Παρθενώνας την καταστροφή από τα διατάγματα του Θεοδόσιου Β'- έγινε η πρώτη μετατροπή του ναού σε χριστιανική εκκλησία της Αγίας Σοφίας, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν επί αυτοκρατορίας Ιουστινιανού. Στον πρόναο προστέθηκε η αψίδα του ιερού. Από αυτές τις μετατροπές αυτές το 1877 -σύμφωνα με τον Burnouf- δεν είχαν μείνει παρά λείψανα τοιχογραφιών και λιγοστά επιγραφικά χαράγματα στους τοίχους και τους κίονες.

Επί Φραγκοκρατίας ο περί τον Παρθενώνα χώρος γίνεται τόπος ενδιαίτησης του πρώτου Φράγκου άρχοντα των Αθηνών, Όθωνα Ντελαρός, ενώ η Ακρόπολη γίνεται η έδρα της φραγκικής βαρωνίας και το κέντρο του ιστορικού βίου της πόλης, σε σημείο που η Αθήνα είναι γνωστή πλέον ως Castellum Athenarum. Ο Παρθενώνας αποδίδεται στη Ρωμαϊκή εκκλησία και γίνεται ναός Λατινικός, τιμώμενος στο όνομα της Θεοτόκου. Στη Νοτιοδυτική γωνία προστέθηκε ένα κωδωνοστάσιο, που επί Τουρκοκρατίας έγινε μιναρές. Επί Ενετοκρατίας δεν παρατηρήθηκαν και δεν καταγράφτηκαν αλλαγές στο μνημείο.

Από τις αφηγήσεις μεταγενέστερων περιηγητών, όπως ο Ιταλός νοτάριος Νικόλαος Μαρτόνης που επισκέφθηκε την Ακρόπολη το 1395 ή ο Κυριακός ο Αγκωνίτης που ταξίδεψε το 1436 στην Αθήνα, έχουμε δύο περιγραφές του χριστιανικού Παρθενώνα. Ο πρώτος εκφραστής της μεσαιωνικής ιδεολογίας απορεί πως είναι δυνατόν να έχει χτιστεί ένα τόσο μεγάλο κτήριο ενώ ο δεύτερος, εκπρόσωπος της Ιταλικής Αναγέννησης, επικεντρώνεται στην ομορφιά των αρχαίων μνημείων.

Επί Τουρκοκρατίας η Ακρόπολη έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1458, οπότε και την επισκέφθηκε ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής. Ο ιερός βράχος έμεινε πλέον γνωστός με το όνομα Ατίνα Καλεσί, δηλαδή φρούριο των Αθηνών. Κατά τον 17ο αιώνα ο Παρθενώνας είναι πλέον τζαμί και έχει μιναρέ, που καταστράφηκε το 1687. Τζαμί, ωστόσο που δεν πληρούσε τις προδιαγραφές της ισλαμικής θρησκείας και για αυτό δεν έγινε ποτέ λατρευτικό τέμενος των Μωαμεθανών.

Κατά την εκστρατεία του Φραγκίσκου Μοροζίνη κατά των Αθηνών το 1687, ο Παρθενώνας υπέστη και το μεγαλύτερο πλήγμα το βράδυ της 16ης Σεπτεμβρίου, όταν οβίδα τίναξε την πυριτιδαποθήκη που είχε εγκαταστήσει ο Αλή αγάς, διοικητής του φρουρίου στον ναό. Το μεγαλύτερο τμήμα του ναού προς την ανατολική του πλευρά κατέρρευσε. Έκτοτε και μέχρι να παραδοθεί το μνημείο στην αρχαιολογία λεηλατήθηκε συστηματικά κυρίως από τον Λόρδο Έλγιν, ενώ υπέστη σημαντικές καταστροφές κατά την περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821 και την πολιορκία του βράχου από τον Κιουταχή Μπέη.

Η παγκοσμιότητα του μνημείου

Σύμφωνα με το Κέντρο για την παγκόσμια Κληρονομιά της UNESCO, ο Παρθενώνας ως τμήμα του ευρύτερου μνημειακού συμπλέγματος έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς από τις 11 Σεπτεμβρίου 1987. Ωστόσο, δεν είναι η τυπική πρόσθεση σε έναν κατάλογο εκείνη που κάνει τον Παρθενώνα τμήμα της πολιτισμικής κληρονομιάς. Ως υλικό εγχείρημα είναι η πλέον αξιόπιστη μαρτυρία ενός προηγμένου τεχνολογικά και αισθητικά πολιτισμού, που λίγο-πολύ έχει επηρεάσει σημαντικά την ανάπτυξη του σύγχρονου -"δυτικού", όπως αποκαλείται κόσμου.

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ

Ο σταυρός, αυτό το σύμβολο-έμβλημα της Χριστιανικής θρησκείας που μπροστά του γονατίζουν και προσκυνούν τόσους αιώνες εκατομμύρια πιστών Χριστιανών, είναι στην πραγματικότητα ένα από τα αρχαιότερα γνωστά σύμβολα -αρχαιότερο ακόμα και του κύκλου- άμεσα συνδεδεμένο με τις αρχαίες θρησκείες και λατρείες της Μεγάλης Μητέρας Θεάς Γης, του Θεού Ήλιου και της Θεάς Σελήνης.

Τις πρώτες εικόνες σταυρού τις συναντάμε σε σπηλιές της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας, που χρονολογούνται την Λίθινη εποχή. Αργότερα, με την εμφάνιση των πρώτων –πρωτόγονων ακόμα- οργανωμένων κοινωνιών και θρησκειών, ο σταυρός έκανε την εμφάνισή του παγκοσμίως, σε κάθε περιοχή του πλανήτη μας, συμβολίζοντας τους εκάστοτε τοπικούς Θεούς. Κοσμούσε και κοσμεί μέχρι σήμερα ναούς ανά την υφήλιο και οι παραλλαγές του έφτασαν τις αρκετές δεκάδες. Υπήρξε σύμβολο της Μητέρας Γης (μέχρι και σήμερα, το κινέζικο ιδεόγραμμα για τη Γη είναι ένας ισοσκελής σταυρός μέσα σε τετράγωνο) και της ένωσης του Ουρανού με τη Γη (πρωταρχικών Θεών του πρωτόγονου ανθρώπου). Κατ’ επέκταση, έγινε σύμβολο της ζωής, της γονιμότητας, της αθανασίας, των 4 εποχών του χρόνου, των 4 στοιχείων της φύσης, των 4 ανέμων και των 4 κατευθύνσεων του ορίζοντα.

Ο άνθρωπος ‘ωριμάζοντας’ πνευματικά με τους αιώνες, ανέλυσε το σύμβολο του σταυρού περισσότερο και το συνέδεσε με ανώτερες φιλοσοφικές και θεολογικές έννοιες: ο κάθετος άξονας σχετίστηκε με τον Ουρανό, το πνευματισμό, τη δύναμη και το αρσενικό στοιχείο. Ο οριζόντιος άξονας σχετίστηκε με τη Γη, την ευαισθησία, τη λογική και το θηλυκό στοιχείο. Έγινε το σύμβολο της ισορροπίας μεταξύ ύλης και πνεύματος, της δυαδικότητας της φύσης και της αρμονικής ένωσης των αντίθετων (αλλά όχι αντίπαλων) Δυνάμεων. Υπήρξε επίσης σύμβολο δημιουργίας, όπως στον Εβραϊσμό μέχρι και σήμερα, που ο σταυρός με 6 ακτίνες συμβολίζει τις 6 μέρες της Δημιουργίας του Κόσμου από τον Θεό.

Στη Βαβυλώνα, έναν από τους αρχαιότερους γνωστούς πολιτισμούς, ο σταυρός απεικονίζονταν μαζί με την ημισέληνο, για να συμβολίζει τη Σεληνιακή Θεά. Χωρίς την ημισέληνο, συμβόλιζε τον Ηλιακό Θεό και ο αναμενόμενος Βαβυλώνιος Μεσσίας έφερε πολλούς σταυρούς στο μέτωπό του.

Στην αρχαία Ασσυρία, ο ισοσκελής σταυρός επίσης ταυτίζονταν με τον Ηλιακό Θεό και συμβόλιζε τις 4 κατευθύνσεις του ορίζοντα όπου λάμπουν οι αχτίδες του. Αγάλματα Ασσύριων Βασιλέων που βρέθηκαν (και τώρα στεγάζονται στο Βρετανικό Μουσείο) φέρουν εγχάρακτα κοσμήματα με σταυρούς στο λαιμό, προφανώς για να τονιστεί η ευγενική τους τάξη αλλά και να τονισθεί η Θεϊκή προστασία και εύνοια που κατείχαν, κατά τις τότε πεποιθήσεις.

Στη Φοινίκη και πάλι σχετίζονταν με τις Ηλιακές Θεότητες. Σε τάφους που βρέθηκαν στην περιοχή, υπήρχαν κεραμικά με εγχάρακτο τον σταυρό και οι νεκροί φορούσαν για σκουλαρίκια σταυρούς, προφανώς για προστασία της ψυχής και ευχή για την αθανασία της.

Ακόμα και στα βάθη της Αφρικής, συναντάμε το σταυρό, ως σύμβολο της Μεγάλης Μητέρας Θεάς που γέννησε τον Κόσμο. Οι έγκυες γυναίκες τον φορούσαν στον λαιμό, πιστεύοντας ότι έτσι η Μεγάλη Μητέρα θα τις προστατεύσει κατά τον τοκετό και θα εξασφαλίσει μια καλή και γέννα.

Στην Ινδία, ο σταυρός έκανε την εμφάνισή του έντονα μέσα στον Ινδουισμό (που χρονολογείται περίπου το 5.000 π.Χ.), συμβολίζοντας τον ιερό ποταμό Γάγγη και τον Θεό Βισνού, που είναι ο ένας από τους τρεις σημαντικότερους Ινδούς Θεούς - της Θείας Τριάδας που εκφράζει τον Ένα Υπέρτατο Θεό. Ο κάθετος άξονας, του απλού ισοσκελή σταυρού, συμβολίζει τη Θεϊκή κατάσταση, ενώ ο οριζόντιος άξονας την υλική/κοσμική κατάσταση. Το κέντρο συμβολίζει τον σοφό άνθρωπο, που ισορροπεί ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο καταστάσεις. Πολλοί πιστοί Ινδουιστές φέρουν ζωγραφισμένο σταυρό στο μέτωπό τους, ως σύμβολο της πίστης τους. Αυτή η παράδοση διείσδυσε και στον Βουδισμό.

Στον Βουδισμό (που χρονολογείται από το 500 π.Χ.), είναι ο άξονας του Τροχού, ενός πολύ σημαντικού συμβόλου γι αυτήν τη θρησκεία. Ο Τροχός είναι η Ηλιακή, Θεϊκή προστασία, δημιουργία και εξουσία και ο σταυρός είναι ο Θείος Νόμος, που στηρίζει τον Κύκλο της Ύπαρξης.

Στην αρχαία Ρώμη, οι παρθένες ιέρειες της Θεάς Vesta (η ελληνίδα Εστία), που ορκίζονταν ισόβια αγνότητα, με τιμωρία να θαφτούν ζωντανές εάν καταπατούσαν τον όρκο τους, φορούσαν σταυρό στο λαιμό τους. Άραγε, πόσο να διέφεραν οι τότε ιέρειες της Vesta από τις σημερινές μας καλόγριες;... Επιπλέον, σε ρωμαϊκά νομίσματα που βρέθηκαν, αναπαριστάται ο Ηλιακός Θεός Απόλλωνας να κρατά σαν σκήπτρο έναν σταυρό.

Στην αρχαία Ελλάδα, σχετίζονταν (μεταξύ άλλων) με τον Βάκχο και τον Απόλλωνα και εμφανίζεται στο μέτωπο της Άρτεμης της Εφέσου. Επιπλέον, κατά την αρχαία ελληνική παράδοση, την βραδιά της Πανσέληνου του Απριλίου, που ήταν αφιερωμένη στις Σεληνιακές Θεές Άρτεμις και Εκάτη, συνήθιζαν να φτιάχνουν μικρά κυκλικά ψωμάκια και να τ’ αφήνουν στα σταυροδρόμια, για να εξευμενίσουν την Θεά, να ευλογεί με την προστασία της όποιον περνούσε από κει. Τα σταυροδρόμια υπήρξαν άμεσα συνδεδεμένα με την Θεά Εκάτη και τον Θεό Ερμή, από πριν ακόμα την επικράτηση του Ολυμπισμού (δηλαδή, από την Τιτανολατρεία). Τα κέντρα σταυροδρομιών ήταν σημεία μαγικά, που οι άνθρωποι τα φοβούνταν και τα σέβονταν. Εκεί, κυριαρχούσε η σκοτεινή Τρικέφαλη Σεληνιακή Θεά Εκάτη, με τις τρομερές μαγικές και μαντικές δυνάμεις, τη σύνδεσή της με τον Κόσμο των Νεκρών και την αγέλη των μαύρων σκυλιών που την ακολουθούσαν. Μικρά ιερά της, τα Εκαταία, βρίσκονταν σε σχεδόν κάθε σταυροδρόμι για εξευμενισμό της, μαζί με ιερά του Ερμή Ψυχοπομπού, που μπορούσε να κυκλοφορεί ελεύθερα στους τρεις Κόσμους (των θνητών, των Αθανάτων και των Νεκρών), για να προστατεύει τους ταξιδιώτες που περνούσαν από κει, από το πιθανό μένος της Θεάς.

Κατά την παράδοση, όσοι ήθελαν να επικοινωνήσουν με τους νεκρούς, έπρεπε να πάνε νύχτα σε σταυροδρόμι, που είναι «πύλη μεταξύ των Κόσμων», να αντιμετωπίσουν με επιτυχία δοκιμασίες και τελικά, εάν επιβίωναν, να επιτύχουν την επικοινωνία. Αυτήν την παράδοση τη συναντάμε και αλλού, στην Ασία, στην Αφρική και στην Αμερική. Όπως φαίνεται λοιπόν, η σχέση του σταυρού με τον κόσμο των ζωντανών και νεκρών και ο συμβολισμός του ως πέρασμα από τον ένα κόσμο στον άλλο, όπως έγινε με τον Ιησού Χριστό, κρατά από αρχαιοτάτων χρόνων.

Την εποχή του χαλκού, έχουμε πάμπολλα ευρήματα που φέρουν το σύμβολο του σταυρού, κυρίως από την περιοχή της Γαλατίας. Κοσμήματα, κεραμικά, στολίζονται με το σταυρό, κι ένα άγαλμα που βρέθηκε του Θεού Σούκελου, φαίνεται να φορά μανδύα με σταυρούς.

Στους αρχαίους πολιτισμούς της Κεντρικής Αμερικής, ο σταυρός εμφανίζεται ως σύμβολο του Θεού Τιάλοκ, Φύλακα των Κοσμικών Νερών, και του Θεού Κουετζακοάτλ, του Φτερωτού Όφι, Φύλακα των Ανέμων. Οι Ινδιάνοι της περιοχής, επηρεασμένοι ίσως απ’ αυτούς τους αρχαίους πολιτισμούς, χρησιμοποιούσαν τον σταυρό ως σύμβολο των 4 ανέμων και των όσων αντιπροσώπευε ο καθένας: Ο ανατολικός άνεμος είναι η πηγή της ζωής και της αγάπης. Ο δυτικός άνεμος είναι ο απαλός άνεμος που βοηθά στην έξοδο προς το άγνωστο και λεγόταν επίσης ότι «έρχεται από την γη των πνευμάτων». Ο βόρειος άνεμος είναι η δύναμη και η νόηση. Ο νότιος άνεμος είναι το πάθος, η φωτιά που ζεσταίνει, αλλά καταστρέφει. Το κέντρο του σταυρού είναι η γη και ο άνθρωπος. Είναι το σημείο όπου οι 4 δυνάμεις συναντιούνται, αντικρούονται εξουδετερώνοντας η μια την άλλη και ισορροπούν.

Οι Σαμάνοι (οι σοφοί της φυλής), συσχέτιζαν το σταυρό με το Δέντρο της Ζωής και τον χάρασσαν μονάχα πάνω σε ξύλο. Την ίδια παράδοση συναντάμε και στους Γότθους, που χάρασσαν σταυρούς πάνω στα πεσμένα δέντρα, πιστεύοντας ότι έτσι θα μπορέσει να επιβιώσει το πνεύμα του δέντρου μέσα στο χάραγμα. Μέχρι και τις μέρες μας στην Σκωτία, φτιάχνονται σταυροί από ξύλο σορβιάς και κρεμιούνται στις ουρές των ζώων με πορφυρή κλωστή, για προστασία από τη κακή μαγεία και τα δαιμόνια. Πρόκειται για επιβίωση αρχαιότατου Κέλτικου εθίμου, της μεγάλης εορτής την ημέρα πριν την Πρωτομαγιά (Beltane).

~*~*~

Ο Ελληνικός Σταυρός, γνωστός και ως Crux Immissa Quadrata

Ο απλός ισοσκελής και όρθιος σταυρός, έχει παραμείνει να λέγεται «ελληνικός σταυρός» και είναι αυτός που θεωρείται η μια από τις 3 αρχαιότερες μορφές σταυρού (μαζί με τον Πλάγιο Σταυρό και τον Ηλιακό Σταυρό).

Συμβολίζει τα τέσσερα στοιχεία της φύσης (γη, νερό, αέρας, φωτιά) σε ισορροπία και σταθερότητα. Κατ’ επέκταση, συμβολίζει την αρμονία της φύσης. Συμβολίζει επίσης τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Τέλος, συμβολίζει την σχέση του Θείου (κάθετος άξονας) με τον Κόσμο (οριζόντιος άξονας).

Αργότερα στον Χριστιανισμό, ο απλός ισοσκελής σταυρός συμβόλισε τους 4 Ευαγγελιστές. Περαιτέρω, επειδή μπορεί να διαχωριστεί σε 13 κύβους, συμβολίζει τους 12 αποστόλους και, ο κύβος του κέντρου, τον Χριστό.

Μια λιγότερο γνωστή παραλλαγή του ελληνικού σταυρού, είναι αυτή με γραμμένες τις λέξεις «ΦΩΣ» στον κάθετο άξονα και «ΖΩΗ» στον οριζόντιο, που όλο μαζί διδάσκει ότι μόνο με το Θεϊκό Φως (δηλαδή Σοφία και Αγάπη) μπορεί ο άνθρωπος να κερδίσει την αθάνατη Ζωή.

Στα μαθηματικά είναι το σύμβολο της πρόσθεσης και στην Κινεζική αρίθμηση είναι ο αριθμός 10.

Ο Πλάγιος Σταυρός ή o Σταυρός του Αγ. Αντωνίου ή Crux Decussata

Το όνομα «του Αγ. Αντωνίου» το πήρε επειδή πιστεύεται πως ο Αγ. Αντώνιος σταυρώθηκε πάνω σε τέτοιο σταυρό. Όμως, εμφανίζεται συχνότατα πολύ πριν την εμφάνιση του Χριστιανισμού, σχεδόν σε όλο τον κόσμο.

Στην αρχαία Σκωτία, χρησιμοποιούνταν ως σύμβολο ανανέωσης, αναδημιουργίας και νέων ξεκινημάτων.

Στο Ρουνικό αλφάβητο, ο απλός πλάγιος σταυρός (Γκιφού) ερμηνεύεται ως «Θείο Δώρο» και «η δύναμη της προσφοράς». Συνδέεται με την παρθένα Θεά Γκέφιον, που προσφέρει στους ανθρώπους γνώση και ταλέντα. Ο πλάγιος σταυρός ανάμεσα σε 2 μακριές κάθετες γραμμές (Μαν) συμβόλιζε τον άνθρωπο και την Δύναμη της Αλληλεγγύης και της Αλληλοβοήθειας. Ο πλάγιος σταυρός ανάμεσα σε 2 ισόϋψες κάθετες γραμμές (Νταέγκ) συμβόλιζε το λαμπερό φως το Ήλιου που απλώνεται την ημέρα στον κόσμο, διαλύοντας το σκοτάδι, προκαλώντας την ανάπτυξη και φέρνοντας αισιοδοξία κι ελπίδα.

Στην Ρωμαϊκή αρίθμηση είναι ο αριθμός 10 και στα μαθηματικά είναι το σύμβολο του πολλαπλασιασμού.

Ο Ηλιακός Σταυρός ή Νορβηγικός Σταυρός ή Σταυρός του Οντίν

Απλός ισοσκελής και όρθιος σταυρός, κλεισμένος σε κύκλο. Παρόλο που τον συναντάμε αρκετά συχνά στην αρχαία Ελλάδα, την Ασία, την Αμερική, την Ινδία και εμφανίζεται από την αρχή της ανθρωπότητας, έχει παραμείνει γνωστός ως σύμβολο του Νορβηγικού Θεού Οντίν.

Υπήρξε αρχικά το σύμβολο της Μητέρας Γης, όπως το συναντάμε και σήμερα στα νεο-παγανιστικά ρεύματα. Αργότερα, συνδέθηκε με τον Θεό Ήλιο: ο κύκλος αντιπροσωπεύει τον Ήλιο και ο σταυρός στο κέντρο τις 4 εποχές, συμβολίζοντας όλο μαζί τον αέναο κύκλο της φύσης. Κατά μια άλλη έννοια, συμβολίζει τον Ήλιο (σταυρός) που περικλείεται από τον Ουρανό/Σύμπαν (κύκλος).

Ο Αιγυπτιακός Σταυρός ή Ankh ή «Κλειδί του Νείλου» ή Crux Ansata

Άλλη μια από τις αρχαιότερες παραλλαγές του σταυρού, που η πρώτη του εμφάνιση χρονολογείται περίπου τον 15ο αιώνα π.Χ. Έχουν βρεθεί πολλά αντικείμενα, κεραμικά, κοσμήματα, νομίσματα, τοιχογραφίες κλπ. που εμφανίζουν το Ankh, στην Αφρική, την Μεσοποταμία, την Φρυγία, την Παλαιστίνη, την Φοινίκη, την Σαρδινία και αλλού.

Για τους αρχαίους Αιγυπτίους, υπήρξε σύμβολο ζωής και αναγέννησης, συνδέεται με την Θεά Μαάτ, την Θεά της Αλήθειας και καλείται επίσης «Κλειδί της Αθανασίας». Συνδέθηκε με την θηλυκή Αρχή και οι αρχαίες Αιγύπτιες το φορούσαν για να έχουν την προστασία της Θεάς. Επιπλέον, συμβολίζει την ένωση της Θεάς Ίσιδας με τον Θεό Όσιρι και σε πάμπολλες αιγυπτιακές παραστάσεις, βλέπουμε Θεούς, ιερείς και Φαραώ να κρατούν στο χέρι τους το Ankh. Συγκεκριμένα, ο Θεός Όσιρις, αναπαρίσταται να προτείνει το Ankh στις ψυχές, υπενθυμίζοντάς τους την ζωή μετά θάνατο. Μια άλλη χαρακτηριστική αναπαράσταση, είναι ο Θεός Ώρος να κάθεται ως βρέφος στην αγκαλιά της παρθένας μητέρας του Ίσιδας, κρατώντας στο χέρι του το Ankh ή η Ίσιδα έχοντάς το χαραγμένο στα μαλλιά της. Πόσο αλήθεια μοιάζει αυτή η σκηνή με αυτήν της Παρθένου με το Θείο Βρέφος...

Πέρα όμως από την Αίγυπτο, το Ankh υπήρξε ιερό και σε πολλούς άλλους λαούς. Στη Φοινίκη, συμβόλιζε την Θεά Αστάρτη «Αυτήν που δίνει Ζωή» και στη Φρυγία, σχετιζότανε με τη Θεά Κυβέλη, τη μητέρα της Ρέας κατά τους αρχαίους Έλληνες, ως σύμβολο θανάτου και αναγέννησης. Στην Ινδία είναι το σύμβολο του Θεού Αγνί, «του Φωτός του Κόσμου» και συχνά φαίνεται να το κρατούν οι Θεοί της Θείας Τριάδας (Βράχμα, Βισνού, Σίβα), ο Κρίσνα και άλλοι.

Στην αρχαία Ελλάδα, συμβόλιζε την Αφροδίτη και την Άρτεμις της Εφέσου και στην αρχαία Ρώμη, το Ankh αναφέρεται ως «Κλειδί της Ζωής» και εμφανίζεται στο χέρι του Θεού Janus (Ιανός).

Αργότερα, το ξανασυναντάμε συχνά σε γνωστικά χριστιανικά και κοπτικά κείμενα, ως σύμβολο της θνητής και αθάνατης ζωής, της κρυμμένης σοφίας και των μυστηρίων της ζωής και της γνώσης.

Στην Αλχημεία είναι το σύμβολο του χαλκού και στην αστρολογία το σύμβολο του πλανήτη της Αφροδίτης -σύμβολο που παρέμεινε μέχρι τις μέρες μας για να αντιπροσωπεύσει το θηλυκό φύλο.

Ο Σταυρός ΤΑΥ (που είναι σαν το κεφαλαίο γράμμα «Τ») επίσης ονομάζεται και Αιγυπτιακός, έχοντας τον ίδιο συμβολισμό με το Ankh. Αργότερα, ονομάστηκε Crux Commissa. Είναι σύμβολο της αρσενικής Θείας δύναμης και εξουσίας. Συνδέεται με τους Θεούς του κεραυνού, όπως ο Έλληνας Δίας και οι Νορβηγικοί Θεοί Οντίν και Θωρ. Οι αρχαίοι Δρυίδες τον έφτιαχναν με δύο κλαδιά βελανιδιάς (ιερό δέντρο για σχεδόν όλη την Ευρώπη), ως σύμβολο του Θεού (Ταυ). Στην αρχαία Ελλάδα, συμβόλιζε επίσης τον Άττι και στην Μεσοποταμία τον Μίθρα.

Ο Γνωστικός Σταυρός

Παραλλαγή του Αιγυπτιακού – το ΤΑΥ με κύκλο στην κορφή. Εμφανώς επηρεασμένοι από την Αίγυπτο και την Ελλάδα, οι Γνωστικοί είχαν ως έμβλημά τους αυτόν τον σταυρό, που συμβόλιζε την ισορροπία της τελειότητας, αλλά παράλληλα και τον Θεάνθρωπο Χριστό, που ήταν η ενσάρκωση της τέλειας ισορροπίας μεταξύ Θείου και θνητού. Επιπλέον, συμβόλιζε την ισορροπία και ένωση του θηλυκού (κύκλος) με το αρσενικό (ΤΑΥ).

Ο Κοπτικός Σταυρός

Συμμετρικός ισοσκελής σταυρός, με κύκλο στην μέση και 4 μικρά «Τ» μεταξύ των κάθετων γραμμών, που συμβολίζουν τα καρφιά με τα οποία καρφώθηκε ο Χριστός.

Ένας άλλος Κοπτικός, είναι αυτός που μοιάζει με συνδυασμό του Γνωστικού σταυρού και του Ηλιακού, έχοντας έναν δεύτερο συμμετρικό σταυρό μέσα στον κύκλο.

Ο Όφις Σταυρωμένος

Ένα φίδι τυλιγμένο ή καρφωμένο σε σταυρό ΤΑΥ.

Συμβολίζει το ξεπέρασμα της ύλης και της θνητότητας. Ο όφις είναι άλλο ένα πανάρχαιο και παγκόσμιο σύμβολο της Γνώσης και της Σοφίας. Πάνω σε ηλιακό σύμβολο (τον σταυρό) μπορεί να συμβολίσει την Θεϊκή Σοφία και Γνώση.

Ο σταυρωμένος όφις εμφανίζεται επίσης συχνά στην Αλχημεία, ως αυτό που «φτιάχνει το ρευστό» ή που φτιάχνει το ελιξίριο του υδράργυρου (θρυλικό ελιξίριο), αφαιρώντας το δηλητηριώδες μέρος.

Ορφεύς Βακχικός Σταυρωμένος

Σε σφραγιδόλιθο που βρέθηκε και χρονολογείται περίπου στα τέλη του 2ου ή στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ., εμφανίζεται εγχάρακτος ένας σταυρωμένος άνθρωπος. Ακουμπά πάνω σ’ ένα V, έχει στην κορυφή του σταυρού την ημισέληνο και πιο πάνω εμφανίζονται 7 αστέρια σαν σταυροί. Γνωρίζοντας ότι εκείνη την εποχή επεκτεινόταν με γοργούς ρυθμούς ο Χριστιανισμός, αυτό το εύρημα δεν θα μας εντυπωσίαζε. Αυτό όμως που το κάνει να ξεχωρίζει, είναι ότι φέρει εγχάρακτες τις λέξεις «ΟΡΦΕΥΣ ΒΑΚΧΙΚΟΣ». Αναφέρεται λοιπόν στον αρχαίο Έλληνα μύστη Ορφέα; Μάλλον παράδοξο, μιας και ο μύθος του Ορφέα αναφέρει ότι δεν σταυρώθηκε, αλλά σφαγιάστηκε και κατακερματίστηκε από οργισμένες Μαινάδες.

Στους πρώτους αιώνες της εμφάνισης του Χριστιανισμού, κάποια Γνωστικά Χριστιανικά ρεύματα ταύτισαν τον Χριστό με τον Ορφέα. Ήταν η ομοιότητα των διδαγμάτων και ηθικών αρχών μεταξύ Χριστιανισμού και Ορφισμού, που οδήγησε σ’ αυτήν την ταύτιση. Ο Σταυρωμένος Ορφέας, ίσως υπενθύμιζε αυτήν την ομοιότητα, ενώνοντας παλαιότερα και νεότερα σύμβολα.

Όμως, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η σχέση των ονομάτων Βάκχος (ή αλλιώς ‘Ίακχος’) και Ιησούς: στα Εβραϊκά, ο Βάκχος/Ίακχος είναι JEHSU, το οποίο προφέρεται «Ιεσού». Στους Φοίνικες και Κανααϊτες μεταφέρεται απλά ως ΙΗS, δηλαδή για τους Έλληνες ΙΗΣ, και ολόκληρο κατευθείαν από τους Εβραίους «ΙΗΣΟΥ».

Το V που εμφανίζεται στο κάτω μέρος του σταυρού και στο οποίο ακουμπά ο σταυρωμένος τα πόδια του, ίσως συνδέεται με τους 7 σταυρούς/αστέρια της κορυφής, που στεφανώνουν τον σταυρωμένο. Το V είναι ένα από τα αρχαία σύμβολα του Θείου θηλυκού, που παραπέμπει στην μήτρα που γεννά. Ο αριθμός 7, συνδέεται με την Ελληνίδα Θεά Αφροδίτη, την Θεά της θηλυκότητας, της ομορφιάς και της αγάπης. Ενδιαφέρον είναι ότι στην αραβική αρίθμηση ο αριθμός 7 γράφεται ως V. Στην Ρωμαϊκή αρίθμηση, το V είναι ο αριθμός 5, που επίσης συνδέεται με την Θεά Αφροδίτη και τον συνονόματο πλανήτη της, που, όπως είχε παρατηρηθεί από τους αστρονόμους της αρχαιότητας, σχηματίζει με την κίνησή του μια πεντάλφα (5Α) στον ουρανό, σε περίοδο 7 ετών.

Το Λ στην αραβική αρίθμηση είναι το 8. Το σύμβολο Λ συνδέεται με την αρσενική αρχή, παραπέμποντας στον φαλλό που γονιμοποιεί την μήτρα. Ο αριθμός 8 συνδέεται επίσης με το Θείο αρσενικό στοιχείο, με τον γήινο άνθρωπο, με την ισορροπία μεταξύ αυτών, με τη αναγέννηση, κι επομένως με τον Θεάνθρωπο Χριστό.

Βάζοντας το V πάνω στο Λ, σχηματίζεται το Χ, δηλαδή ο πλάγιος σταυρός. Στην Ρωμαϊκή αρίθμηση, το Χ είναι το 10 (αριθμός που παραπέμπει στην μονάδα) και στα μαθηματικά είναι το σύμβολο του πολλαπλασιασμού.

Η ημισέληνος στην κορυφή του σταυρού, ακριβώς πάνω από το κεφάλι του σταυρωμένου, είναι άλλη μια παραπομπή σε αρχαία θηλυκή θεότητα, στην Σεληνιακή Θεά. Έτσι, το θηλυκό στοιχείο φαίνεται να πλαισιώνει τον σταυρωμένο άνθρωπο, στηρίζοντας τα πόδια του και στεφανώνοντας το κεφάλι του...

Με τον τρόπο που είναι τοποθετημένα τα πόδια του σταυρωμένου στο V, το μέγεθος του V και η τοποθέτηση των άστρων στην κορυφή, φαίνεται λες και όλη η παράσταση ξεπηδά (γεννιέται) μέσα από το V και καταλήγει στα 7 αστέρια.

Ένα ακόμα παράδοξο της παράστασης, είναι η εμφάνιση σταυρωμένου ανθρώπου. Όπως θα δούμε παρακάτω (βλ. Λατινικός Σταυρός) ο εσταυρωμένος δεν εμφανίζεται ως σύμβολο του Χριστιανισμού πριν τον Μεσαίωνα. Το ότι αναφέρεται στον σταυρωμένο Ορφέα, κάνει το σύμβολο ακόμα πιο παράξενο και αινιγματικό...

Χρισμόν ή Labarum

Πλάγιος σταυρός με το γράμμα Ρ στην μέση να τον διαπερνά. Συχνά, περικλείεται σε κύκλο. Έχει επικρατήσει να ερμηνεύεται ως τα δύο πρώτα γράμματα του Χριστού, και αποδίδεται στον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, ως σύμβολο του στρατού του. Το σύμβολο όμως είχε κάνει την εμφάνισή του πολύ πριν την εμφάνιση του χριστιανισμού. Έχει βρεθεί χαραγμένο σε πέτρα που χρονολογείται περίπου το 2.500 π.Χ. και εικάζεται ότι συμβολίζει τον Ήλιο και τον Ουρανό. Στην αρχαία Ελλάδα, συμβόλιζε το «Χρηστόν», δηλαδή «το αίσιο, το ευοίωνο» και υπήρχε χαραγμένο σε ναούς του Βάκχου στην Ρώμη.

Επίσης, νόμισμα που βρέθηκε του Πτολεμαίου του τρίτου (247-222 π.Χ.) φέρει το ΧΡ, αλλά το πιο ενδιαφέρον εύρημα είναι ένα νόμισμα της εποχής του Κωνστάντιου του Β’ της Ρώμης (317-361 π.Χ.), που φέρει στην μια του πλευρά το σύμβολο του Χρισμόν σε λάβαρο που κρατά ο αυτοκράτορας και περικλείεται με την λατινική επιγραφή «IN HOC SIGNO VICTOR ERIS» (βλ. εικόνα), που σημαίνει «EN TOYTΩ NIKA»... δηλαδή, όπως ακριβώς στο ‘όραμα’ του Κωνσταντίνου. Έτσι, εικάζεται ότι ο Κωνσταντίνος (όντας παγανιστής) εισήγαγε το σύμβολο στον Χριστιανισμό, μέσω ενός ευρηματικού ‘οράματος’, για να φέρει τις δύο θρησκείες -παλαιά και νέα- πιο κοντά.

Ο Λατινικός Σταυρός ή Χριστιανικός Σταυρός ή crux ordinaria ή crux immissa

Ο κοινά (πλέον) γνωστός μας ασύμμετρος σταυρός (δηλαδή με μεγαλύτερο τον κάθετο άξονα), προϋπήρξε του Χριστιανισμού αρκετούς αιώνες. Μέχρι τότε, ήταν γνωστός στην Αίγυπτο ως ο σταυρός των Θεών Όσιρι και Σέραπι. Εμφανίστηκε στην Χριστιανική θρησκεία μετά τον 3ο αιώνα μ.Χ. ως σύμβολο υπενθύμισης της μαρτυρικής θυσίας του Χριστού και την ανάστασή του. Μέχρι τα τέλη περίπου του 3ο αιώνα μ.Χ., η χρήση του σταυρού ήταν πολύ σπάνια, μια και υπήρξε κατακριτέα από τους περισσότερους Χριστιανούς, αφού ήταν παγανιστικό σύμβολο, κι επιπλέον διότι οι Γραφές ήταν απόλυτα σαφείς:

«Ου ποιήσεις σεαυτώ είδωλον, ουδέ παντός ομοίωμα όσα εν τω ουρανώ άνω και όσα εν τη γη κάτω και όσα εν τοις ύδασιν υπό κάτω της γης, ου προσκυνήσεις αυτοίς ουδέ μη λατρεύσεις αυτοίς» (η 2η Εντολή)

«Κύριο το Θεό σου να προσκυνήσεις, και αυτόν μόνο να λατρέψεις» (Λουκ. 4:8)

«Αλλά έρχεται ώρα, και μάλιστα είναι τώρα, που οι αληθινοί προσκυνητές θα προσκυνήσουν τον Πατέρα με Πνεύμα και με αλήθεια. Και πράγματι, ο Πατέρας τέτοιοι ζητά να είναι εκείνοι που τον προσκυνούν. Πνεύμα είναι ο Θεός, και εκείνοι που τον προσκυνούν, με Πνεύμα και με αλήθεια πρέπει να τον προσκυνούν’». (Ιωάν. 4:21-24)

Ο Τερτυλλιανός στο argumentum ad hominem καταδίκαζε τη χρήση του σταυρού ως ειδωλολατρεία και απέτρεπε τους Χριστιανούς που συνήθιζαν να ζωγραφίζουν έναν μικρό σταυρό στο μέτωπό τους... όπως έκαναν αιώνες νωρίτερα οι Ινδουιστές. Ο Αυτοκράτορας Ιουλιανός, όπως μας λέει ο Κύριλλος ο Αλεξανδρινός (Contra Julian., vi, in Opp., VI), απαγόρευσε την χρήση του σταυρού με τον οποιονδήποτε τρόπο (χαραγμένο σε πόρτες σπιτιών, σε πέτρα, σε ξύλο ή ζωγραφισμένο στα μέτωπα των πιστών) χαρακτηρίζοντάς το ως έγκλημα. Από την άλλη μεριά όμως, εικονομάχοι Αυτοκράτορες που προσπαθούσαν να καταπολεμήσουν την οποιαδήποτε απεικόνιση στην Χριστιανική θρησκεία, επέτρεπαν το σταυρό. Μια μεγάλη περίοδος πέρασε μέχρι να λυθεί το ζήτημα της χρήσης ή μη χρήσης του σταυρού από τους Χριστιανούς.

Από το 431 μ.Χ. περίπου όμως, άρχισαν να εμφανίζονται σταυροί και μέσα στα ιερά των Χριστιανικών ναών και το 586 μ.Χ. άρχισαν να στολίζουν τα καμπαναριά και τις στέγες τους. Δεν ήταν εύκολο για τους ανθρώπους να αποκηρύξουν όλα όσα γνώριζαν και όριζαν ως ιερά, κι ο σταυρός υπήρξε στη πίστη και τις κουλτούρες τους για χιλιάδες χρόνια. Έτσι, τον 6ο αιώνα μ.Χ., στην σύνοδο της Εφέσου, λύθηκε το ζήτημα, κι έγινε πλέον επίσημα αποδεκτό το σύμβολο του σταυρού ως έμβλημα του Χριστιανισμού, κάνοντας έτσι άλλο ένα ‘βήμα υποχώρησης’ με σκοπό τη προσέγγιση των δύο θρησκειών (παλαιάς και νέας).

Για πολλά χρόνια αφ’ ότου ξεκίνησε η χρήση του σταυρού από τους Χριστιανούς, δεν εμφανίζεται ο εσταυρωμένος πάνω στο σταυρό. Σκηνές από τη σταύρωση του Χριστού στη τέχνη δεν έχουμε πριν από τον 7ο αιώνα μ.Χ. Αυτό διότι, αφ’ ενός ακολουθούσαν την Εβραϊκή απαγόρευση περί δημιουργίας εικόνων και ειδώλων (2η Εντολή) και αφ’ ετέρου διότι ο κενός σταυρός παρέπεμπε στην ανάσταση του Χριστού κι όχι το θάνατό του. Μετά τον 7ο αιώνα και ακόμα περισσότερο μετά την Σύνοδο της Νίκαιας το 787 μ.Χ., όπου αποφασίστηκε να επιτραπεί η εικονογράφηση του Χριστού, της Παρθένου και των Αγίων (που έληξε και τη ταραγμένη περίοδο της Εικονομαχίας), οι πρώτες εικονογραφήσεις του Χριστού τον έδειχναν μπροστά από το σταυρό (όχι πάνω σ’ αυτόν), ντυμένο, ζωντανό και γαλήνιο, θριαμβευτή έναντι του θανάτου. Στον Μεσαίωνα όμως, οι Εκκλησίες αποφάσισαν να δώσουν περισσότερη έμφαση στο μαρτύριο της σταύρωσης και του θανάτου...

~*~*~

Μετά την επισημοποίηση του σταυρού ως Χριστιανικό έμβλημα, μια μεγάλη ποικιλία παραλλαγών του κλασσικού σταυρού άρχισαν να εμφανίζονται και να χαρακτηρίζονται ως Χριστιανικοί, λίγοι όμως απ’ αυτούς ήταν πραγματικά αυθεντικοί και αμιγώς Χριστιανικοί:

Ο Κέλτικος Σταυρός

Ψηλός, ασύμμετρος σταυρός με κύκλο στο πάνω μέρος. Τον συναντάμε πολύ συχνά στις περιοχές της Ιρλανδίας και της Αγγλίας, από τον 8ο αιώνα και μετά. Ο θρύλος λέει ότι ο Άγ. Πατρίκιος ήταν ο πρώτος που σχημάτισε τον Κέλτικο σταυρό, φτιάχνοντας έναν κύκλο πάνω στον κλασσικό Λατινικό σταυρό, ώστε να σχετίσει το σύμβολο με την Σεληνιακή Θεά της αρχαίας κέλτικης θρησκείας και να φέρει την παλιά θρησκεία κοντά στην νέα.

Όμως, το ίδιο σύμβολο του Κέλτικου σταυρού συναντάμε στην Ινδουιστική θρησκεία, να ονομάζεται kiakra και να σχετίζεται με την σεξουαλική ένωση του φαλλικού σταυρού και του θηλυκού κύκλου.

Κατά έναν άλλο συμβολισμό, που αποδέχονται πολλοί από τους νεο-παγανιστές στις μέρες μας, ο Κέλτικος σταυρός σχετίζεται με τις 4 κατευθύνσεις του ορίζοντα και τις 4 εποχές του χρόνου, καθώς και το ότι συμβολίζει/αντιπροσωπεύει η κάθε μια. Δηλαδή:

Η Ανατολή - η Άνοιξη, η γέννηση και αναγέννηση, η νεότητα και η ανάπτυξη.

Ο Νότος - το Καλοκαίρι, η ζωντάνια και η δύναμη.

Η Δύση - το Φθινόπωρο, η εμπειρία, η γνώση και η καθοδήγηση.

Ο Βορράς - ο Χειμώνας, η σιωπή, η σοφία και ο θάνατος.

Ο κύκλος συνδέει τις 4 κατευθύνσεις, συμβολίζοντας τον κύκλο της ζωής και της φύσης.

Ο Λωρενιανός Σταυρός

Μοιάζει με τον Πατριαρχικό και χρησιμοποιούνταν ως οικόσημο από τους Δούκες της Λορένης, περιοχή της Γαλλίας από την οποία πήρε το όνομά του. Συνδέεται με τους Σταυροφόρους, με την Ιωάννα της Λορένης με την οικογένεια των Μεδίκων και με τους Ναΐτες Ιππότες που τους παραδόθηκε ως έμβλημα από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων.

Το ίδιο όμως σύμβολο συναντάμε στην αρχαία Σουμερία, συνδυάζονταν με την ποιμενική ράβδο σε ιδεόγραμμα για την εξουσία.

Αργότερα, οι Ερμητικοί Αλχημιστές της Αναγέννησης, τον χρησιμοποιούσαν ως σύμβολο της Γης και του Πνεύματος, παραπέμποντας στην Ερμητική αρχή «όπως πάνω, έτσι και κάτω». Στην παραδοσιακή Αλχημεία, για τον μόλυβδο.

Οι Ελευθεροτέκτονες είχαν τον σταυρό της Λορένης ως σύμβολο ιεραρχικής τάξης.

Στην Καθολική Εκκλησία, είναι το σύμβολο του Καρδινάλιου και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γαλλική αντίσταση είχε ως έμβλημά της τον σταυρό της Λορένης.

Ο Μαλτεσιανός Σταυρός

Συμμετρικός σταυρός με διχαλωτά άκρα, σχηματίζοντας σε σύνολο 8 γωνίες. Είναι σύμβολο προστασίας και τιμής. Παρέμεινε γνωστός ως «ο Σταυρός της Μάλτας» από τους Ιππότες της Μάλτας, μα το σύμβολο πρωτοεμφανίζεται στην αρχαία Ασσυρία, αντιπροσωπεύοντας τους 4 μέγιστους Ασσύριους Θεούς: Ρα, Ανού, Βήλος και Έα.

~*~*~

Αμιγώς Χριστιανικοί σταυροί, είναι:

Ο Ροδόσταυρος, που κάνει την εμφάνισή του περίπου τον 1ο αιώνα μ.Χ. στους πρωτο-Χριστιανούς, έχοντας ένα ρόδο στην μέση του σταυρού ή έναν σταυρό στην μέση ενός ρόδου, συμβολίζοντας το αίμα (ρόδο) του Χριστού (σταυρός).

Κατά μια άλλη έννοια (ιδιαίτερα δημοφιλής τα τελευταία χρόνια), ο ροδόσταυρος συμβολίζει την ένωση της Θείας θηλυκής Αρχής-Μαρίας Μαγδαληνής (ρόδο) με την Θεία αρσενική Αρχή-Χριστό (σταυρός).

Πολύ αργότερα, γίνεται έμβλημα των Ροδόσταυρων και του Ερμητικού Τάγματος της Χρυσής Αυγής, με νέα στοιχεία συμβολισμού να συμπληρώνονται, δημιουργώντας ένα πολύπλοκο, μυστικιστικό σύμβολο. Ο κλασσικός ροδόσταυρος σε σύνολο, συμβολίζει τον θρίαμβο του Πνεύματος έναντι της ύλης. Πιο αναλυτικά, ο σταυρός ερμηνεύεται ως ο υλικός κόσμος και ο κύκλος γέννησης-αναγέννησης. Το ρόδο στην μέση του σταυρού συμβολίζει την λυτρωτική δύναμη του αίματος του Χριστού και την πνευματική ανάπτυξη. Στην μέση του ρόδου εμφανίζεται άλλος ένας ολόιδιος ροδόσταυρος, αλλά μικρότερος, θέλοντας να συμβολίσει τον καθρεφτισμό του μικρόκοσμου στον μακρόκοσμο, και αντίστροφα. Τα 22 πολύχρωμα ροδοπέταλα που περικλείουν τον μικρό ροδόσταυρο, παραπέμπουν στα 22 γράμματα του Εβραϊκού αλφάβητου, χρωματισμένα σύμφωνα με τον χρωματικό συνδυασμό γράμματος-χρώματος που ακολουθεί η Καμπάλα.

Ο Σταυρός του Αγ. Πέτρου, ή αλλιώς γνωστός ως ανάστροφος Λατινικός σταυρός, που έχει πλέον συνδεθεί στις μέρες μας με τον Σατανισμό. Παλαιότερα όμως, συνδέονταν με τον Άγ. Πέτρο, που όταν καταδικάστηκε σε θάνατο με σταύρωση, ζήτησε να σταυρωθεί ανάποδα, διότι δεν θεωρούσε τον εαυτό του άξιο να σταυρωθεί όπως ο Χριστός. Μιας και ο Καθολικός Πάπας θεωρείται παραδοσιακά ο συνεχιστής του Αγ. Πέτρου, ο ανάστροφος σταυρός συχνά κοσμεί τον παπικό θρόνο και τάφο.

Ο Σταυρός της Ιερουσαλήμ ή αλλιώς των Σταυροφόρων, που υπήρξε σύμβολο της Ιερουσαλήμ, μετά την πρώτη Σταυροφορία. Είναι ένας μεγάλος ισοσκελής σταυρός και τέσσερις μικρότεροι τον περικλείουν. Εικάζεται ότι οι σε σύνολο 5 σταυροί, αντιπροσωπεύουν τις 5 πληγές του Χριστού. Κατά μια άλλη εκδοχή, οι 4 μικροί σταυροί που τον περικλείουν, αντιπροσωπεύουν τα 4 Ευαγγέλια. Άλλη μια εκδοχή, είναι ότι αντιπροσωπεύουν τα 4 σημεία του ορίζοντα, στα οποία εξαπλώθηκε ο Χριστιανισμός.

Ο Παπικός Σταυρός, που πρόκειται για το επίσημο έμβλημα του Πάπα και απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε άλλο, εκτός του Πάπα. Οι 3 οριζόντιες γραμμές συμβολίζουν τους 3 κόσμους στους οποίους ο Πάπας κυβερνά, κατά την πεποίθηση της Καθολικής πίστης: την Εκκλησία, τον Κόσμο και τον Ουρανό.

...Ο Πατριαρχικός Σταυρός, ο Σκαλωτός, ο Ρώσικος, ο Σλάβικος, ο Αρμένιος, ο Ποιμενικός, ο Αβελλινιανός, των Μεθοδιστών, των Βελών, ο Φλεγόμενος, ο Ιεραρχικός, του Αγ. Ιακώβου, του Αγ. Ιουλιανού, του Αγ. Λαζάρου... Δεκάδες παραλλαγές στολίζουν ναούς, χαράσσονται σε φυλακτά, γίνονται κοσμήματα, εμβλήματα οργανώσεων και κρατών... Αλλού είναι σύμβολο πίστης, αλλού προσπάθειας, κι αλλού εμπορικοποιήσης και εκμετάλλευσης. Δεκάδες χιλιάδες χρόνια πέρασαν από τότε που ο άνθρωπος για πρώτη φορά σχημάτισε το σταυρό μέσα στην σπηλιά του, μα μέχρι σήμερα τον κρατά κοντά του, περνώντας τον από τόσες πολλές έννοιες, συμβολισμούς φιλοσοφίες και σκέψεις, και διεκδικώντας τον πάντα ως «μονάχα δικό του». Είναι πάντα εδώ, έτοιμο να συμβολίσει ότι ο καθένας μας θέλει, αλλάζοντας ονόματα προς ικανοποίησή μας και μορφή για να εξυπηρετήσει τα πιστεύω μας. Είναι ίσως η απλότητά του που τον κάνει τόσο αγαπητό ή μήπως η χιλιάδων ετών μνήμη ενός συμβόλου, που πλέον έχει γίνει αδιάσπαστο μέρος της ανθρώπινης σκέψης και κουλτούρας;